۹ بیماری دهان و دندان و اهمیت بهداشت دهان
علاوه بر اهمیتی که دهان و دندان در لبخند زدن، خندیدن و گفتگو با دیگران دارند، نقش مهم‌تری نیز در بدن دارند. دندان‌ها و بزاق، غذا را خرد می‌کنند و آن را برای هضم توسط معده و جذب در روده آماده می‌کنند. همچنین دندان‌ها ساختار صورت را تشکیل می‌دهند.
دهان و گلو حاوی سلول‌های ایمنی برای محافظت از بدن در برابر پاتوژن‌ها هستند. مراقبت خوب از دهان و دندان‌ها در حفظ سلامتی بسیار موثر است.
۹ بیماری دهان و دندان
-
آبسه دندان
زمانی اتفاق می‌افتد که عفونت به ساقه دندان رسیده و در ریشه و نزدیکی لثه جایگزین شده و یک قسمت متورم و حاوی عفونت ایجاد شود.
علائم آن عبارتند از:
- تنفس بد بو
- تب
- قرمزی لثه
- درد و تورم
اگر آبسه دندانی درمان نشود، ممکن است منجر به عفونت شدید استخوان فک و یا سایر بافت‌ها شود. درمان آبسه دندان بستگی به گستردگی عفونت دارد.
بعضی از آبسه‌ها با تجویز آنتیبیوتیک درمان می‌شوند. در مواقعی که پوسیدگی عمیق دندانی نیز وجود داشته باشد باید عصب کشی انجام شود.
-
پوسیدگی دندان
پوسیدگی دندان در واقع قسمتی از مینای دندان است که توسط اسید تخریب شده است.
علت پوسیدگی دندان
باکتری‌ها همواره در پلاک‌های دندانی حضور دارند و هنگامی که از قند موجود در دهان تغذیه می‌کنند، مواد اسیدی را به عنوان فراورده‌های جانبی تولید می‌کنند.
این اسید تولید شده مینای دندان را تخریب کرده و موجب ایجاد حفره در دندان و پوسیدگی می‌شود.
چگونه از پوسیدگی دندان جلوگیری و آن را درمان کنیم؟
بهداشت دهان خوب شامل مسواک زدن و نخ دندان می‌تواند در جلوگیری از پوسیدگی موثر باشد.
درمان پوسیدگی بستگی به وسعت آن دارد.
پوسیدگی‌های کوچک و سطحی را می‌توان با پر کردن درمان کرد.
در مورد پوسیدگی‌های وسیع باید تمام قسمت پوسیده شده را خارج کرد و روی قسمت باقیمانده دندان روکش قرارداد. پوسیدگی‌های که به پالپ دندان رسیده باشند نیاز به عصب کشی دارند.
-
بیماری لثه
بیماری لثه به التهاب لثه گفته می‌شود. این التهاب توسط پلاک‌های باکتریایی ایجاد می‌شود. علائم بیماری لثه
- تنفس بد بو
- پس‌روی لثه
- لثه دردناک قرمز و متورم و خونریزی دهنده
به التهاب لثه شدید که به استخوان‌ها و لیگامنت‌های نگهدارنده دندان گسترش پیدا می‌کند، پریودنتیت گفته می‌شود و ممکن است منجر به از دست دادن دندان شود. عدم رعایت بهداشت دهان ریسک ابتلا به بیماری لثه را افزایش می‌دهد. سیگار، دیابت، حاملگی، عوامل ارثی و برخی داروها نیز این احتمال را افزایش می‌دهند.
درمان
اگر بیماری‌های لثه در مرحله‌ی اولیه درمان شوند، لثه‌ها به حالت اول بر می‌گردند. مسواک و نخ دندان مرتب و روش‌های پاکسازی و درمانی خاص، می‌توانند به پیشگیری و درمان کمک کنند.
-
خشکی دهان
بزاق دهان، دندان‌ها و سایر بافت‌های دهان را نرم و روان و از آنها در مقابل عفونت‌ها محافظت می‌کند. کمبود بزاق موجب خشکی دهان می‌شود.
عوامل خشکی دهان
خشکی دهان حاصل برخی بیماری‌ها و یا مصرف برخی داروهاست.
دیابت، سندروم شوگرن و ایدز از جمله بیماری‌هایی هستند که موجب خشکی دهان می‌شوند. خشکی دهان حرف زدن و بلع را مشکل می‌کند. حتی ممکن است موجب گرفتگی صدا و سوزش گلو شود و مهم‌تر اینکه موجب پوسیدگی دندان می‌شود.
درمان خشکی دهان
آدامس بدون شکر می‌تواند کمک کننده باشد. حتی پزشک ممکن است برای کمک به شما بزاق مصنوعی تجویز کند.
-
تنفس بد بو
تنفس بدبو می‌تواند خیلی آزاردهنده باشد و دلایل مختلفی دارد.
دلایل تنفس بد بو
یکی از علل آن رژیم غذایی است. سیر و پیاز ممکن است موجب تنفس بدبو شوند. پایین بودن بهداشت دهان و دندان موجب افزایش تکثیر باکتری‌های دهانی و بیماری‌های لثه شده و موجب بوی بد دهان می‌شوند.
گاهی بوی بد دهان حاصل مشکل و بیماری‌های دیگر مانند: خشکی دهان، دیابت، عفونت ریه و سایر بیماری‌ها می‌باشد.
درمان بوی بد دهان
بهداشت مناسب دهان شامل مسواک زدن، نخ کشیدن و جرم‌گیری دوره‌ای دندان‌ها موجب جلوگیری از بیماری لثه و در نتیجه موجب جلوگیری از بوی بد دهان خواهد شد. به علاوه استفاده از مسواک زبان نیز بسیار کارآمد است. بیماری‌های زمینه‌ای مانند خشکی دهان و دیابت نیز باید درمان شود.
-
حساسیت دندان
حساسیت دندان زمانی اتفاق می‌افتد که مواد غذایی داغ، سرد، شیرین و یا اسیدی اعصاب دندان را تحریک کنند.
چه عواملی باعث حساسیت دندانی می‌شود؟
دندان‌ها با ماده محافظ به نام مینا پوشیده شده‌اند.
این ماده محافظ در زیر خط لثه سمنتوم نامیده می‌شود. قسمتی از دندان که زیر مینا و سمنتوم قرار دارد، عاج نامیده می‌شود. عاج دندان از مغز دندان و ریشه که در مرکز آن قرار دارند، محافظت می‌کند.
مجموعه‌ای از مجراها سمنتوم ریز در عاج قرار دارند. تخریب و تحلیل مینا و سمنتوم موجب می‌شود که مواد غذایی در تماس با این مجراها قرار گرفته و موجب تحریک عصب و ایجاد درد شوند. پوسیدگی دندان، بیماری لثه، ترک‌های دندانی و تخریب مینا همگی موجب حساسیت دندانی می‌شوند.
چگونه حساسیت دندانی را کاهش دهیم؟
درمان حساسیت دندانی با استفاده از خمیردندان‌ها و ژل‌های فلورایدی است که درد را مسدود می‌کنند. پزشک نیز ممکن است روکشی بر روی قسمت حساس دندان قرار دهد و یا قسمت‌های عقب رفته لثه را بپوشاند و حساسیت را در این قسمت از بین ببرد.
-
دندان عقل
دندان‌های عقل آخرین دندان‌هایی هستند که در دهان رشد می‌کنند.
به این دندان‌ها دندان‌های آسیاب سوم هم گفته می‌شود.
اگر این دندان‌ها مشکلی برای فرد ایجاد نکنند، می‌توان آنها را نگه داشت. ولی اغلب این دندان‌ها جای دندان‌های دیگر را تنگ می‌کنند و موجب درد و پوسیدگی یا حتی بیماری لثه می‌شوند در این شرایط دندان عقل باید کشیده شود.
درد دندان عقل
درد بعد از کشیدن دندان عقل طبیعی است. راه‌کارهای زیر می‌توانند موجب کاهش درد شوند:
- قبل از، از بین رفتن بی حسی موضعی مصرف داروهای مسکن تجویز شده را شروع کنید.
- برای درد متوسط داروهای مسکن بدون نسخه مانند: ایبوپروفن را هر ۴ ساعت یک بار مصرف کنید.
- برای جلوگیری از خونریزی یک کیسه چای را بین دندان‌های تان قرار دهید.
-
سرطان دهان
سرطان دهان در داخل دهان، اطراف دهان، روی‌زبان، روی لب‌ها، داخل گونه‌ها، کف دهان، سینوسها و گلو دیده می‌شود.
علائم سرطان دهان
سرطان دهان به صورت توده یا زخمی دیده می‌شود که بهبود نمی‌یابد.
تکه‌های سفید یا قرمز روی بافت نرم دهان نیز می‌تواند نشانه‌ی سرطان باشد.
این نوع سرطان در دهه‌های ۵۰ و ۶۰ زندگی بیشتر دیده می‌شود و عوامل خطر آن عبارتند از: مصرف الکل، تنباکو، ویروس پاپیلوم انسانی و مذکر بودن. قرار گرفتن طولانی مدت در مقابل نور آفتاب نیز خطر سرطان لب را افزایش می‌دهد.
مصرف زیاد میوه‌های رنگی و سبزیجات خطر ابتلا به آن را کاهش می‌دهد.
درمان سرطان دهان
روش‌های متنوعی برای درمان این نوع سرطان وجود دارد، مانند: جراحی، رادیوتراپی، شیمی درمانی و… .
-
ساییدگی دندان
ساییدگی دندان به علت آسیبی است که به پوشش سخت دندان به نام مینا وارد می‌شود.
دلایل ساییدگی دندان
اسید موجود در برخی غذاها و نوشیدنی‌ها به مینای دندان آسیب می‌زند و منبع اصلی این اسید، میوه‌ها و آبمیوه‌ها و نوشیدنی‌های بدون الکل هستند.
جلوگیری از ساییدگی دندان
برای جلوگیری از این اتفاق بهتر است شنیدنی‌‌های شیرین نخورید. میوه‌ها و مقادیر مناسبی از آبمیوه‌های طبیعی بخشی از یک رژیم غذایی سالم هستند البته به شرطی که مرتب از مسواک و نخ دندان استفاده شود و مقدار کافی بزاق داشته باشید تا اسید میوه‌ها را خنثی کند.
