انحصار وراثت چیست و چه مراحلی دارد؟

• فهرست مطالب

  Toggle

  انحصار وراثت چیست؟

زمانی که فردی فوت می‌کند، تعامل مالی وی ادامه دارد، که به آن انحصار وراثت گفته می‌شود.

هر شخصی باید قبل از مرگ خود، تکلیف مال و اموال خود را در غالب وصیت‌نامه مشخص کند. اگر فرد وصیت‌نامه نداشته باشد، پس از فوت وی باید ورثه مشخص شوند و اموال شخص طبق قانون سهم الارث بین ورثه تقسیم شود. باید توجه داشت که باید شخص مرده تلقی شود و اگر مفقودالاثر باشد، انحصار ورثه صورت نمی‌گیرد فقط در صورتی که اثبات شود شخص فوت کرده است.

• گواهی انحصار وراثت چیست و چگونه صادر می شود؟

زمانی که طبق نظر دادگاه وراث تعیین می‌شوند، دادگاه گواهی انحصار وراثت را صادر می‌کند. این گواهی تعیین می‌کند که چه میزان ارث به هر یک از ورثه می‌رسد. هر یک از افراد ذی نفع یا ورثه می‌توانند برای گواهی وراثت درخواست بدهند. برای مثال فردی که از متوفی طلبکار است نیز می‌تواند درخواست بدهد.

• چرا باید گواهی انحصار وراثت دریافت کرد؟

زیرا داشتن این گواهی در تمامی مراحل امور بانکی، حقوقی، ثبتی و … لازم است و اگر اقدام به دریافت این گواهی نکرده باشید، امکان تقسیم و انتقال مال وجود ندارد؛ و همچنین کارهایی که مربوط به بانک‌ها و ادارات دولتی است را نمی‌توان انجام داد.

جریمه دیرکرد انحصار وراثت: باید تا ۶ ماه بعد از فوت شخص انحصار وراثت انجام شود و در صورت اقدام نکردن، اداره دارایی میزان این جریمه را مشخص می‌کند.

• گواهی انحصار ورثه به چند صورت صادر می‌شود؟

باید گفت که گواهی انحصار وراثت به دو صورت محدود و نامحدود صادر می‌شود که بر اساس دارایی فرد متوفی است. اگر فرد متوفی اموال زیادی داشته باشد، گواهی انحصار ورثه نامحدود است و اگر وراث زمانی بخواهند اموال فوق را بفروشند به این گواهی نیاز دارند. باید توجه داشت که مدت زمان صدور و انتشار آگهی باعث تفاوت میان این دو نوع گواهی می‌شود.

• انحصار وراثت چقدر طول می‌کشد؟

مدت زمان انحصار وراثت بعد از فوت برای گرفتن گواهی وراثت نامحدود تقریبا یک ماه زمان لازم است ولی گرفتن گواهی محدود فقط یک هفته زمان می‌برد.

• به چه کسی وارث گفته می‌شود؟

افرادی که با شخص متوفی خویشاوندی نسبی یا سببی داشته باشند، وارث تلقی می‌شوند. در حقیقت افراد به واسطه نسبی و سببی از هم ارث می‌برند.

باید توجه داشت که وراث زمانی می‌توانند به اموال متوفی دست ببرند که دیون و حقوق ترکه به طور کامل ادا شود. این حقوق شامل: دیون مالی متوفی، قیمت کفن میت، وصایای متوفی و ثلث ترکه می‌شود. پس تا زمانی که هر یک از این دیون به طور کامل پرداخت نشود، ورثه نمی‌توانند به این اموال دست ببرند و همچنین نمی‌توانند هیچ معامله‌ای انجام دهند.

اگر تاریخ فوت در شخص مجهول باشد بنابراین از هم ارث نمی‌برند؛ و اگر تاریخ فوت یکی مجهول و دیگری معلوم باشد، فقط فردی که تاریخ فوت وی مجهول است می‌تواند از دیگری ارث ببرد.

• تقسیم بندی وراث طبق قانون مدنی

دسته اول : همسر، پدر و مادر، فرزندان و یا نوه‌ها

دسته دوم : پدربزرگ و مادربزرگ، همسر، خواهر و برادر

دسته سوم : همسر، عمه، عمو، دایی، خاله متوفی

• مقدار ارث زن از شوهر چقدر است؟

اگر مردی بمیرد و فرزند و نوه‌ای نداشته باشد، یک چهارم از اموال مرد به زن تعلق می‌گیرد. ولی اگر فرزند داشته باشد، یک هشتم از اموال منقول و غیرمنقول به زن تعلق می‌گیرد.

حال اگر مردی دارای چندین زن باشد، تمامی زن‌ها از آن یک هشتم اموال منقول و غیرمنقول به ارث می‌برند. یعنی آن یک هشتم به طور مساوی بین چند زن تقسیم می‌شود.

میزان سهم الارث برای مادر، اگر فرزند داشته باشد یک ششم و اگر فرزند دیگری نداشته باشد یک سوم است.

برای زوج، اگر فرزند داشته باشد یک چهارم و اگر فرزندی نداشته باشد یک دوم است.

و همان‌طور که گفتیم برای زوجه اگر فرزند داشته باشد یک هشتم و اگر فرزند نداشته باشد یک چهارم است.

• در موارد زیر فرد از ارث محروم می‌شود

• کفر
• قتل
• برده بودن
• لعان
• زنا

• مراحل گام به گام انحصار وراثت که باید بدانید

در قدم اول برای این کار باید به مرجع صالح رجوع کرد. که طبق قانون باید به شورای حل اختلاف آخرین محل اقامت متوفی مراجعه کرد. سپس باید فرد درخواست دهنده تمام اطلاعات راجع به خود و همچنین شخص متوفی را بنویسد و به شورا بدهد.

فرد باید تمامی اموال منقول و غیرمنقول شخص متوفی را بنویسد و تحویل اداره دارایی محل زندگی شخص متوفی، بدهد. و زمانی که مدارک مورد نیاز نیز ارائه شد، می‌تواند دادخواست خود را تنظیم کند. که این دادخواست در فرم مخصوص دادگاه که به عنوان درخواست انحصار ورثه است، تنظیم و تحویل داده می‌شود.

بعد از این‌که درخواست دهنده هزینه چاپ را پرداخت کرد، در یک روزنامه کثیرالانتشار آگهی می‌دهند که اگر وراث دیگری نیز وجود دارد، اطلاع پیدا کنند. سپس بعد از گذشت یک ماه اگر کسی به این آگهی اعتراضی نکرد، دادگاه فوق تشکیل داده می‌شود و قاضی گواهی را صادر می‌کند.

در صورتی که وکیل انحصار وراثت وجود داشته باشد، تمامی مراحل فوق را وکیل انجام می‌دهد.

• مدارک لازم برای انحصار وراثت

• اصل گواهی فوت و کپی آن:

زمانی که فردی فوت می‌کند، شناسنامه وی باطل می‌شود و در سیستم ثبت احوال ثبت می‌شود که فرد فوت شده است و یک گواهی فوت برای وراث صادر می‌شود. زمانی که درخواست می‌دهید باید علاوه بر گواهی فوت و کپی آن باید یک کپی از عقدنامه همسر دائم متوفی نیز ضمیمه دادخواست شود. باید توجه داشت که قبل از تقسیم ترکه، مهریه برداشته شود. زیرا مهریه نیز از دیون ممتاز محسوب می‌شود.

• اصل و کپی شناسنامه و همچنین کارت ملی تمامی وراث
• استشهادیه محضری:

باید اسم تمامی وراث در فرم دادگاه نوشته شود و سپس دو نفر که هم شخص متوفی و هم وراث را می‌شناسند، فرم مربوطه را امضا کنند. امضای فوق باید در یک دفتر اسناد رسمی و به صورت رسمی صورت بگیرد. باید گفت که افراد امضا کننده، شاهد شما محسوب می‌شوند و این امضا باید در یکی از دفاتر رسمی ثبت شود.

• مالیات بر ارث یا رسید گواهی مالیاتی

• هزینه انحصار وراثت چقدر می‌شود؟

باید گفت که همان‌طور که قبلا گفتیم یکی از هزینه‌های جانبی، هزینه برای چاپ آگهی در یکی از روزنامه‌های کثیرالانتشار است. یکی دیگر از هزینه‌ها، هزینه گرفتن وکیل ارث است که ممکن است به آن نیاز شود. ولی هزینه درخواست گواهی تقریبا بین ۱۵۰ تا ۲۰۰ هزار تومان و گاهی بیش‌تر است.

• اعتراض به گواهی انحصار وراثت از طرف چه کسانی می‌‌تواند صادر شود؟

گاهی اوقات ممکن است فردی بنا به دلایلی به گواهی صادر شده اعتراض کنند. باید بدانید که اعتراض از طرف افراد ذی‌نفع و یا دادستان امکان پذیر است. پس هر فردی که به گواهی فوق اعتراض دارد، می‌تواند اعتراض کند و سپس پیگیری کند.

• تقسیم ارث خانه

اگر مرد متوفی خانه‌ای داشته باشد، همسر و فرزندان وی در آن خانه شریک هستند. طبق مطالب گفته شده همسر، یک هشتم از ملک را به ارث می‌برد و فرزندان پسر نیز دو برابر دختر از ملک ارث می‌برند.

• باید به نکات زیر برای ارث خانه توجه داشته باشید

• اگر مردی فوت کند، فرزندان وی می‌توانند آن خانه را تقسیم کنند مگر این‌که مرد در وصیت خود نوشته باشد که همسرش تا زمان مرگ می‌تواند در آن خانه زندگی کند و زمانی که وی فوت کرد، فرزندان می‌توانند آن ملک را بفروشند.
• اگر فرد قبل از اینکه فوت شود، قسمتی از خانه را به همسر و یا فرزندان خود داده باشد و این امر اثبات شود، مابقی خانه برای تقسیم ارث انجام می‌شود.
• اگر ملک یا خانه فوق قابل افزار نباشد و نتوان سهم مشخصی را برای تقسیم ارث در نظر گرفت، ابتدا ملک فروخته و سپس سهم هریک از وراث داده می‌شود.

• وکیل انحصار وراثت چه وظایفی دارد؟

باید توجه داشت که یک وکیل ارث علاوه بر این‌که مشاوره حقوقی می‌دهد، می‌تواند با کمک به موکل خود و با داشتن مدارک لازم و ادله کافی، برای انحصار ورثه به طور قانونی و صحیح اقدام کند. زیرا در بعضی مواقع دانستن یک رویه یا قانون می‌تواند در نتیجه قانون تاثیر زیادی داشته باشد. به همین دلیل بهتر است، برای این کار سراغ یک وکیل انحصار وراثت خبره و با تجربه بروید.