یوگا چیست و چه فوایدی دارد؟
پیش از پرداختن به مبحث اصلی لطفاً کلماتی که ذکر می‌کنیم را تصور کنید. شلوغی، شهر، آلودگی، صدای زیاد و اضافه‌وزن. این کلمات بخش اعظمی از زندگی مدرن ما را تشکیل داده است. کلماتی که تداعی‌گر حس منفی، اضطراب و تا حدی افسردگی است. در راستای مقابله با چنین حس‌هایی ما می‌توانیم از روش‌های گوناگونی استفاده کنیم تا آرامش را به جسم و روان خود تزریق کنیم. یکی از بهترین تکنیک‌ها که می‌تواند در این راستا به ما کمک کند، یوگا است. یوگا ورزشی است که امروزه می‌تواند به‌سلامت جسم و روان ما کمک کند. این ورزش امروزه طرفداران زیادی را در سطح جهان پیدا کرده است. با مجله اینترنتی عصر ۵شنبه همراه باشید تا بیشتر با این ورزش آشنا شوید.
یوگا چیست؟
یوگا ورزشی است که می‌توان آن را به‌عنوان اتصال‌دهنده بین ذهن و بدن تعریف کرد. این اتصال‌دهنده که در نهایت آرامش را برای انسان به ارمغان می‌آورد بر سه عنصر اصلی استوار است. حرکت، تنفس و مدیتیشن از پایه‌های اساسی آن محسوب می‌شود. بد نیست بدانید که یوگا پیش از آن که ورزش تلقی شود به‌عنوان یک تفکر و بینش فلسفی شناخته می‌شد. سرچشمه این تفکر فلسفی از هند باستان است. مردم در زمان گذشته از این روش به‌عنوان مسیری برای رسیدن به روشنگری معنوی استفاده می‌کردند. در دوران مدرن جنبه‌های فیزیکی و روش مؤثر آن در مدیریت استرس موردتوجه قرار گرفت. به‌طورکلی این ورزش برای به چالش کشیدن انعطاف‌پذیری، تعادل، قدرت، افزایش کارایی و سلامت کلی بدن شما طراحی شده است. تکنیک‌های تنفس این ورزش باعث ارتباط بیشتر ذهن با بدن و در نهایت بهبود عملکرد بین آن‌ها می‌شود. یوگا به‌عنوان پادزهری برای استرس نیز شناخته می‌شود. استمرار در انجام حرکات آن در نهایت سلامت جسمانی و روانی شما را افزایش می‌دهد.
اصطلاحات مهم ورزش یوگا
یوگا همانند دیگر ورزش‌ها دارای اصطلاحات خاصی است. واژگان به‌کاررفته در این ورزش از زبان سانسکریت سرچشمه گرفته است. شناخت اصطلاحات آن موجب می‌شود تا بهتر بتوانید سخنان مربیان خود هنگام انجام تکنیک‌ها را درک کنید. در ادامه به دو اصطلاح مهم این رشته اشاره می‌کنیم.
- آسانا
از مهم‌ترین و پایه‌ترین اصطلاحات یوگا می‌توان به آسانا اشاره کرد. آسانا به حرکات کنترل شده بدن در وضعیت‌های گوناگون گفته می‌شود. در واقع آسانا را تمرینات اصلی یوگا می‌دانند که تأکید ویژه در انجام آن‌ها بر روی تمرکز حواس و هشیاری استوار است. در طول زمان بر اساس مدل انجام آساناها، انواع گوناگونی از یوگا شکل گرفت. جلسات اول معمولاً با انجام آساناهای سبک شروع شده و به‌تدریج حرکات سنگین‌تر اضافه می‌شود.
- پرانایاما
پرانایاما را به‌طورکلی می‌توان به‌عنوان تمرینات کنترل تنفس تعریف کرد. این بخش از تمرینات شامل چهار مرحله مهم است. دم، مکث آگاهانه، بازدم و مکت آگاهانه مجدد از مراحل پرانایاما محسوب می‌شود. به‌تدریج تمرکز حین دم، بازدم و مکث‌های آگاهانه بر روی برخی از اعضای بدن مانند شکم، سینه یا بینی و… معطوف می‌شود. علت این کار نیز افزایش تمرکز و خودآگاهی است. باوجوداینکه در نگاه اول این تکنیک آسان به نظر می‌رسد اما انجام آن نیاز به مهارت و تمرکز بالایی دارد که به‌مرور زمان به دست می‌آید. پرانایاما نیز در انواع یوگا به‌عنوان بخشی از تمرین مورد استفاده قرار می‌گیرد.
انواع یوگا
گذشت زمان در تکامل ساختار هر ورزشی تأثیر می‌گذارد. در واقع در تاریخ ۵ هزار ساله یوگا شاهد تغییرات متعددی در انجام آساناها بوده ایم. هرکدام از آن ها تغییراتی در سبک های فیزیکی و حرکتی برای رسیدن به اهداف روحانی و جسمانی یوگا به وجود آورده اند. انواع این مدل از ورزش به شرح زیر است.
- هاتا
در لغت واژه «ها» به معنای خورشید و «تا» به معنای ماه است. همان‌طور که از نام آن پیداست، هدف از انجام آن ایجاد تعادلی بین جسم و روح است. هاتا بیشتر بر آموزش مهارت‌های تنفسی تأکید دارد. از همین رو اگر تابه‌حال تجربه انجام یوگا نداشته‌اید توصیه می‌کنیم که هاتا را آغاز کنید.
- آشتانگا
آشتانگا از محبوب‌ترین روش‌های یوگا محسوب می‌شود. این سبک دارای شش مرحله از ژست است. در آشتانگا نیز مربیان بیشتر بر نوع حرکات روان، داشتن تمرکز و تنفس تأکید دارند. این سبک را معمولاً به مبتدیان پیشنهاد نمی‌کنیم. زیرا تمرینات آن به شکلی است که نیاز به انعطاف‌پذیری و قدرت بدنی بالا دارد.
- بیکرام
برای انجام بیکرام نیاز دارید تا در اتاقی با دمای بالا حضور داشته باشید. به همین دلیل آن را با نام یوگای داغ نیز می‌شناسند. دمای مورد نیاز برای انجام بیکرام ۴۱ درجه سانتی‌گراد است. شایان‌ذکر است که بیکرام شامل ۲۶ حرکت گوناگون ورزشی است. علاوه بر ۲۶ حرکت ورزشی، دو حرکت تنفسی نیز در بیکرام وجود دارد.
- یوگای قدرتی
تمام تصوراتتان از یوگا با دیدن این سبک به هم می‌ریزد. زیرا ساختار یوگای قدرتی برخلاف باور عموم است که یوگا را ورزشی آرام می‌دانند. تمرینات این نوع از یوگا با سرعت و شدت بیشتری انجام می‌شود. یوگای قدرتی می‌تواند تأثیر زیادی در عضله‌سازی داشته باشد. از همین رو آن را به مبتدیان پیشنهاد نمی‌کنیم.
- یانگار
در انجام یانگار باید از وسایل دیگری نیز به‌غیراز بدن خود کمک بگیرید. در واقع در فرایند انجام یانگار از وسایل گوناگون مانند آجر، بند، میز، صندلی و… استفاده می‌شود. استفاده از این وسایل به جهت هم راستا قراردادن بدن اهمیت دارد. یانگار برای آن دسته از افرادی که انعطاف‌پذیری پایینی داشته یا در راه ابتدایی انجام یوگا هستند مناسب است.
- کندالینی
آواز و خواندن نیز بخشی جدایی‌ناپذیر از تمرینات جسمانی در کندالینی است. در واقع کندالینی ترکیبی از یک شیوه مراقبتی و ورزش به‌حساب می‌آید. در طی این روش افراد اذکار و آوازهای مخصوصی را همراه با انجام آساناها می‌خوانند.
- یوگای بارداری
دوران بارداری تنش‌ها و سختی‌های خاص خود را دارد. این تنش‌ها می‌تواند آرامشی که برای زایمان نیاز است را مختل کند. از همین رو به جهت کمک به آن‌ها یوگای بارداری تشکیل شد که علاوه بر ایجاد آرامش روانی، تسهیل‌کننده وضع زایمان و بهبود فرم بدنی پس از به‌دنیا آمدن نوزاد نیز است.
- یین یوگا
این مدل از یوگا یکی از بهترین انواع به‌منظور افزایش تمرکز و رهایی از اتفاقات اطراف است. تمرکز بیشتر در این مدل بر حرکت ساکن ماهیچه‌ها در مدت‌زمان طولانی است. بدین ترتیب نوعی حالت مراقبه دارد. در نهایت این ورزش علاوه بر غلبه بر استرس، موجب تقویت ماهیچه‌ها نیز می‌گردد.
مزایای یوگا
یوگا همانند دیگر ورزش‌ها دارای مزایای منحصربه‌فرد خود است. این ورزش علاوه بر جسم، بر ذهن انسان نیز تأثیر مثبت می‌گذارد. از همین رو می‌توان نتیجه گرفت که فواید آن به دو دسته جسمانی و ذهنی تقسیم می‌شود. ابتدا به مزایای ذهنی آن اشاره می‌کنیم و سپس به فواید جسمانی می‌پردازیم.
فواید ذهنی یوگا
یکی از اهداف انجام اکثر ورزش‌های جهان رسیدن به آرامش روانی است. در واقع اگرچه بحث سلامت جسمانی در اولویت است اما در مجموع فواید ذهنی را نیز به ورزشکاران هدیه می‌دهد. در مورد یوگا این امر بیشتر صدق می‌کند. در واقع انجام آساناها و تکنیک‌های گوناگون این ورزش می‌تواند در نهایت مزایای ذهنی زیر را به همراه داشته باشد.
- افزایش انعطاف‌پذیری ذهن
- افزایش قدرت ذهنی در تفکر
- تعادل و خودآگاهی بیشتر نسبت به بدن و ذهن
- مدیریت استرس
- افزایش تمرکز
- افزایش تاب‌آوری در برابر مشکلات
- افزایش حس آرامش
فواید جسمانی یوگا
در باور عامه معمولاً یوگا را نوعی مدیتیشن جهت آرامش روان می‌پندارند. در واقعیت اما باید گفت که در کنار مزایای ذهنی، انجام آساناها می‌تواند سلامت جسمانی شما را افزایش دهد. آساناها بر عضلات، مفاصل، پوست کل بدن، غدد، اعصاب، اندام‌های داخلی، استخوان‌ها، تنفس و مغز تأثیر می‌گذارد. در مجموع می‌توان گفت که فواید جسمانی یوگا نیز شامل موارد زیر است.
- بهبود قدرت عضلانی
- کاهش فشارخون
- بهبود گردش خون
- ایجاد حس تندرستی
- بهبود در هضم غذا و سیستم گوارش
- بهبود خواب
- تقویت عضلات باتوجه به ایزومتریک بودن آساناها
- بهبود سلامت قلب و عروق
- افزایش انعطاف‌پذیری بدن
- کاهش کمردرد
- پیشگیری از ابتلا به پوکی استخوان و درمان آن در صورت تشخیص پزشک
تفاوت بین یوگا و پیلاتس
برخی از مشاهدات نشان داده است که مردم معمولاً یوگا و پیلاتس را ورزشی یکسان می‌دانند. اگرچه امروزه این باور غلط کاهش پیدا کرده اما با این‌حال همچنان در جامعه وجود دارد. پیلاتس به طور عمده بر کنترل حرکت و استقامت عضلانی تمرکز دارد. این در حالی است که در یوگا سعی بر این است که از طریق حرکت‌های ورزشی به ذهن متصل شویم.
یوگا برای چه افرادی مناسب است؟
در مجموع نمی‌توان سنی مشخص را برای شروع یوگا در نظر گرفت. فارغ از سطح جسمانی و سنی می‌توانید این ورزش آرامش‌بخش را آغاز کنید. مربیان بر اساس وضعیت شما تلاش می‌کنند تا بهترین آساناها و تمرینات را در نظر بگیرند. آساناهای در نظر گرفته شده نباید موجب درد شدیدی در شما شود. البته درصورتی‌که وضعیت سنی شما بالای ۴۵ سال است بهتر است با مشورت با پزشک خود انجام این ورزش را آغاز کنید.
یوگا ورزشی است که به‌عنوان اتصال‌دهنده بین ذهن و جسم شناخته می‌شود. در واقع انجام حرکات آن که با نام آسانا شناخته می‌شوند دارای فواید جسمانی و ذهنی فراوانی است. امروزه انواع گوناگونی از یوگا مانند هاتا، بیکرام، یانگار و… وجود دارد که هر کدام مزیت‌های خاص خود را دارند. خبر خوشایند این است که نیازی به داشتن یک سن مشخص یا آمادگی جسمانی زیاد برای انجام آن ندارید. بنابراین امیدواریم مطالعه مقاله یوگا در مجله اینترنتی عصر پنجشنبه، شروعی برای آغاز این ورزش آرامش‌بخش برای شما باشد.
- عالی