کدام مردان بیشتر در معرض خطر سرطان پروستات قرار دارند؟

سرطان پروستات یکی از شایع‌ترین سرطان‌ها در میان مردان است که گاهی بدون علامت شروع می‌شود و در برخی موارد بدون اینکه بیمار متوجه آن شود، تا آخرین مرحله سرطان پروستات پیش می‌رود. در این میان، پرسش مهم این است که کدام مردان بیشتر در معرض خطر سرطان پروستات قرار دارند؟ آیا انزال زیاد و سرطان پروستات رابطه‌ای با یکدیگر دارند؟ نقش رابطه زناشویی در بروز یا پیشگیری از این بیماری چیست؟ یا علت سرطان پروستات در جوانی دقیقاً چیست و چرا برخی مردان حتی در دهه ۳۰ یا ۴۰ زندگی‌شان به این بیماری مبتلا می‌شوند؟

از طرفی، توجه به علائم سرطان پروستات بدخیم و بررسی دقیق با استفاده از سونوگرافی می‌تواند نقش کلیدی در شناسایی به‌موقع ایفا کند. زیرا اگر بیماری دیر تشخیص داده شود، ممکن است احتمال مرگ در سرطان پروستات به‌طور چشمگیری افزایش یابد.

در ادامه با راهنمایی‌های علمی و تخصصی دکتر برنا فرازمند، می‌توانید تصمیماتی آگاهانه‌تر در راستای حفظ سلامت خود و پیشگیری از سرطان پروستات بگیرید.

سرطان پروستات چیست؟

سرطان پروستات نوعی بیماری بدخیم است که در غده پروستات مردان (غده‌ای کوچک که در زیر مثانه قرار دارد) ایجاد می‌شود. این سرطان زمانی شروع می‌شود که سلول‌های پروستات به‌طور غیرطبیعی شروع به رشد و تقسیم کنترل‌نشده می‌کنند.

در بسیاری از موارد، سرطان پروستات به‌آهستگی رشد می‌کند و ممکن است در مراحل اولیه علائم خاصی نداشته باشد. با این حال، برخی انواع آن می‌توانند تهاجمی‌تر باشند و به بافت‌های اطراف یا دیگر بخش‌های بدن مانند استخوان‌ها گسترش پیدا کنند. تشخیص زودهنگام از طریق آزمایش PSA و معاینات بالینی، نقش مهمی در کنترل بیماری و افزایش شانس درمان دارد.

علت سرطان پروستات چیست؟

سرطان پروستات یک بیماری است که نمی‌توان تنها یک عامل خاص را مسئول آن دانست. اما تحقیقات پزشکی نشان می‌دهد که چند عامل کلیدی در افزایش احتمال ابتلا به این سرطان نقش دارند.

یکی از مهم‌ترین عوامل خطر، افزایش سن است؛ به‌طوری‌که احتمال ابتلا به سرطان پروستات با بالا رفتن سن به‌ویژه پس از ۵۰ سالگی، به‌طور قابل توجهی افزایش می‌یابد. سابقه خانوادگی و عوامل ژنتیکی هم از مهم‌ترین فاکتورهای تأثیرگذار در ابتلا به سرطان پروستات هستند. مردانی که یکی از بستگان درجه‌یک آن‌ها به‌ویژه پدر یا برادر در سنین پایین به این بیماری دچار شده، در معرض خطر بیشتری قرار دارند. همچنین، برخی جهش‌های ارثی در ژن‌هایی مانند BRCA2 یا ژن‌های مرتبط با سندروم لینچ می‌توانند احتمال بروز سرطان پروستات را به‌طور معناداری افزایش دهند.

نژاد و منطقه جغرافیایی نیز اهمیت دارند؛ آمارها نشان می‌دهند که مردان سیاه‌پوست و ساکنان آمریکای شمالی نسبت به سایر گروه‌ها بیشتر در معرض این بیماری هستند. علاوه بر این، سبک زندگی و تغذیه نیز نقش دارد. رژیم غذایی سرشار از چربی‌های حیوانی، مصرف زیاد گوشت قرمز و لبنیات پرچرب، کم‌تحرکی و اضافه وزن می‌توانند ریسک را بالا ببرند. هرچند ارتباط عواملی مثل سیگار، التهاب پروستات و برخی عفونت‌های مقاربتی هنوز قطعی نیست، اما برخی مطالعات به نقش احتمالی آن‌ها اشاره کرده‌اند.

در مجموع، ترکیب ژنتیک، سن، نژاد و سبک زندگی می‌تواند تعیین‌کننده میزان خطر ابتلا به سرطان پروستات در هر فرد باشد.

علائم ابتلا به بیماری سرطان پروستات

در مراحل اولیه معمولاً علائم سرطان پروستات بسیار خفیف یا حتی نامشهود هستند، به‌ویژه در مردان جوان‌تر که ممکن است علت سرطان پروستات در جوانی برایشان ناشناخته باقی بماند. با پیشرفت بیماری و ورود به مرحله بدخیم‌تر، نشانه‌ها به‌تدریج شدت می‌گیرند. در آخرین مرحله سرطان پروستات، این علائم می‌توانند هشداردهنده و خطرناک باشند و حتی احتمال مرگ در سرطان پروستات را افزایش دهند. علائم رایج عبارت‌اند از:

• دشواری در ادرار کردن: تأخیر در شروع ادرار، جریان ضعیف، یا احساس تخلیه ناقص مثانه. این نشانه ممکن است اولین هشدار ساکت بدن نسبت به یک روند بدخیم باشد.
• تکرر ادرار، به‌ویژه در شب: نیاز مکرر به دفع ادرار که گاهی همراه با سوزش یا درد است؛ ممکن است در بررسی‌ها به‌ویژه از طریق سونوگرافی پروستات نیز دیده شود.
• سوزش و درد هنگام ادرار یا انزال: برخی از مردان در حین یا پس از انزال زیاد نیز این درد را احساس می‌کنند. البته انزال زیاد و سرطان پروستات ارتباط مستقیمی ندارد، اما درد در این زمان می‌تواند زنگ خطر باشد.
• وجود خون در ادرار یا مایع منی: نشانه‌ای جدی که می‌تواند به‌طور بالقوه به تشخیص زودهنگام کمک کند. این مورد معمولاً در علائم سرطان پروستات بدخیم دیده می‌شود.
• درد مزمن در ناحیه لگن، کمر یا ران‌ها: در صورت همراهی با بی‌حسی یا ضعف پاها، ممکن است به معنی گسترش تومور به بافت‌های اطراف باشد، به‌ویژه در مرحله پیشرفته یا متاستاتیک.
• کاهش میل جنسی یا اختلال در نعوظ: اختلال در عملکرد جنسی ممکن است ناشی از خود بیماری یا تأثیر آن بر رابطه زناشویی باشد که معمولاً کیفیت زندگی را نیز تحت تأثیر قرار می‌دهد.

در نهایت باید یادآور شد که با پیشگیری از سرطان پروستات از طریق معاینات منظم، تغذیه سالم و سبک زندگی فعال می‌توان خطر بروز این علائم را کاهش داد. همچنین، تشخیص به‌موقع از طریق آزمایش PSA و علائم سرطان پروستات در سونوگرافی می‌تواند کلید درمان مؤثر باشد.

با بروز علائم سرطان پروستات به کدام پزشک مراجعه کنیم؟

در صورت مشاهده علائم مشکوک مانند دشواری در ادرار، درد لگن یا وجود خون در ادرار، باید به متخصص اورولوژی مراجعه کنید؛ پزشکی که در زمینه بیماری‌های مجاری ادراری و پروستات تخصص دارد. در این مسیر، دکتر برنا فرازمند به عنوان یکی از متخصصان با تجربه می‌تواند با بررسی دقیق و ارائه راهکارهای علمی، به شما در تشخیص و درمان به‌موقع سرطان پروستات کمک کند. تشخیص زودهنگام توسط پزشک متخصص، نقش کلیدی در افزایش شانس درمان موفق دارد.

آزمایشات لازم برای تشخیص سرطان پروستات

در تشخیص سرطان پروستات، پزشک متخصص از ترکیبی از آزمایش‌ها و روش‌های تصویربرداری برای بررسی دقیق وضعیت بیمار استفاده می‌کند. علاوه بر آزمایش PSA که رایج‌ترین تست اولیه است، سایر روش‌ها شامل معاینه انگشتی رکتال (DRE)، سونوگرافی ترانس‌رکتال (TRUS)، نمونه‌برداری از بافت پروستات (بیوپسی)، تصویربرداری MRI چندپارامتری، اسکن استخوان و سی‌تی‌اسکن (CT Scan) هستند. این مجموعه ابزارها به تشخیص دقیق، تعیین مرحله بیماری و انتخاب بهترین مسیر درمانی کمک می‌کنند.

آزمایش پروستات PSA

آزمایش PSA مخفف (Prostate-Specific Antigen)، یکی از مهم‌ترین روش‌های غربالگری و تشخیص زودهنگام سرطان پروستات است. در واقع این آزمایش ساده خونی، به پزشکان کمک می‌کند تا در مراحل اولیه و پیش از بروز علائم جدی، سرطان پروستات را شناسایی کنند. هرچند بالا بودن PSA لزوماً به معنای وجود سرطان نیست، اما نیاز به بررسی‌های بیشتر مانند معاینه فیزیکی، سونوگرافی یا نمونه‌برداری (بیوپسی) را ضروری می‌سازد.

درمان سرطان پروستات

درمان‌های مختلفی برای سرطان پروستات وجود دارد که بسته به مرحله بیماری، شرایط جسمی بیمار و سرعت پیشرفت سرطان انتخاب می‌شوند. یکی از رایج‌ترین روش‌ها، جراحی برای برداشتن پروستات است که به‌ویژه در مراحل اولیه، امکان حذف کامل تومور را فراهم می‌کند.

در موارد پیشرفته‌تر، ممکن است از شیمی‌درمانی برای هدف قرار دادن سلول‌های سرطانی در سراسر بدن استفاده شود. هورمون‌تراپی نیز برای کاهش سطح تستوسترون (هورمونی که به رشد سلول‌های پروستات کمک می‌کند)کاربرد دارد.

براکی‌تراپی، نیز نوعی درمان موضعی است که در برخی مراکز تخصصی ارائه می‌شود. همچنین در شرایط خاص، ایمونوتراپی برای تقویت سیستم ایمنی بدن در برابر سلول‌های سرطانی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

درمان سرطان پروستات با پرتودرمانی

اما در این میان، پرتودرمانی (رادیوتراپی) یکی از رایج‌ترین و مؤثرترین روش‌ها در درمان سرطان پروستات به‌ویژه در مراحل ابتدایی تا متوسط بیماری به شمار می‌رود. در این روش، پرتوهای پرانرژی از خارج بدن به‌صورت دقیق به ناحیه تومور تابیده می‌شوند تا سلول‌های سرطانی را از بین ببرند.

مزیت این روش آن است که اغلب نیازی به بستری ندارد، دوره نقاهت کوتاه‌تری دارد و در بسیاری از بیماران مسن‌تر که جراحی برایشان مناسب نیست، گزینه‌ای ایمن و کارآمد به حساب می‌آید. همچنین در برخی بیماران، رادیوتراپی با هورمون‌درمانی ترکیب می‌شود تا اثربخشی درمان افزایش یابد.

برای جلوگیری از ابتلا به سرطان پروستات چه باید کرد؟

با وجود اینکه سرطان پروستات یکی از شایع‌ترین انواع سرطان در میان مردان است، اما با آگاهی، سبک زندگی سالم و معاینات دوره‌ای می‌توان خطر ابتلا به آن را تا حد زیادی کاهش داد. پیشگیری از این بیماری نیازمند ترکیبی از اقدامات مراقبتی و تغذیه‌ای است که در ادامه به مهم‌ترین آن‌ها اشاره می‌کنیم:

1. رژیم غذایی متعادل: کاهش مصرف گوشت قرمز، چربی‌های اشباع و لبنیات پرچرب، و افزایش مصرف میوه، سبزیجات، ماهی و غذاهای سرشار از آنتی‌اکسیدان تأثیر زیادی در کاهش ریسک سرطان پروستات دارد.
2. حفظ وزن متعادل و ورزش منظم: چاقی و کم‌تحرکی می‌توانند زمینه‌ساز ابتلا به سرطان‌های مختلف از جمله پروستات باشند. فعالیت بدنی منظم به تنظیم هورمون‌ها و تقویت سیستم ایمنی کمک می‌کند.
3. پرهیز از سیگار و مصرف الکل: ترک سیگار و کاهش مصرف الکل نه‌تنها سلامت عمومی بدن را حفظ می‌کند، بلکه خطر ابتلا به بسیاری از سرطان‌ها را نیز کاهش می‌دهد.
4. معاینات منظم و آزمایش PSA: مخصوصاً برای مردان بالای ۵۰ سال یا کسانی که سابقه خانوادگی دارند، آزمایش‌های دوره‌ای مانند PSA و معاینه فیزیکی توسط متخصص اورولوژی، نقش کلیدی در تشخیص زودهنگام ایفا می‌کنند.
5. آگاهی از علائم هشداردهنده: شناخت زودهنگام علائمی مانند اختلال در ادرار، درد لگن یا وجود خون در ادرار، می‌تواند به درمان سریع‌تر و موفق‌تر کمک کند.

برای پیشگیری از ابتلا به این بیماری، پیشنهاد می‌شود تحت نظر پزشک متخصص مانند دکتر برنا فرازمند باشید. ایشان با تجربه فراوان در زمینه غربالگری، تشخیص و درمان سرطان پروستات، می‌توانند راهنمای مطمئنی برای انتخاب مسیر صحیح مراقبت و پیشگیری باشند.

۱۰۰%

• عالی