آنچه باید در مورد نارسایی احتقانی قلب دانست

بر خلاف نام نارسایی احتقانی قلب ، این اصطلاح لزوما به معنی توقف کار قلب نیست. با این حال، نارسایی قلبی یک وضعیت خطرناک است که در آن قلب خون را به طور مؤثر در کل بدن پمپ نمی‌­کند.

بدن برای رساندن خون غنی از مواد مغذی و اکسیژن به هر یک از سلول­‌های خود به عملکرد پمپاژ قلب متکی است. هنگامی که سلول‌ها تغذیه کافی را دریافت نمی­‌کنند، بدن نمی­‌تواند به درستی کار کند. اگر قلب ضعیف شود و نتواند خون کافی به سلول‌­ها برساند، فرد خسته و کم‌نفس می­‌شود. در نتیجه فعالیت‌­های روزمره و آسان گذشته، می­‌تواند برای فرد مشکل شود.

نارسایی قلب وضعیتی خطرناک است و معمولا درمانی وجود ندارد. با این حال، با درمان صحیح، افراد هنوز هم می‌­توانند یک زندگی مثمرثمر و لذت بخش داشته باشند.

با توجه به تأثیر نارسایی قلب روی توانایی قلب در انقباض یا استراحت (انبساط)، این بیماری می­‌تواند سیستولیک (انقباضی) یا دیاستولیک باشد.

در این مقاله، تمرکز ما روی نارسایی احتقانی قلب سیستولیک (انقباضی) شامل علت­‌ها، علائم، انواع و درمان آن خواهد بود.

در لیست زیر تعاریف مشکلات شایع قلبی ارائه شده است:

• حمله قلبی: حمله قلبی آسیب به عضله قلب به دلیل انسداد عروق کورونری است که خون را به قلب می­‌رساند. عضله قلب به دلیل نرسیدن خون و کمبود شدید اکسیژن آسیب می­‌بیند.
• نارسایی قلبی سیستولیک (انقباضی): نارسایی سیستولیک قلب بدین معناست که عضله قلب خون را به خوبی در کل بدن پمپ کند. این نارسایی حمله قلبی نیست.
• ایست قلبی: ایست قلبی زمانی رخ می­‌دهد که قلب و گردش خون هر دو متوقف شوند و فرد ضربان ندارد.

علت­‌ها

هر شرایطی که منجر به آسیب عضله قلب شود می­‌تواند موجب نارسایی سیستولیک قلب شود. این شرایط عبارتند از:

• بیماری عروق کورونری: عروق کورونری خون را به عضله قلب می­‌رساند. اگر این عروق مسدود یا باریک شوند، جریان خون کاهش یافته و قلب خون مورد نیاز خود را دریافت نمی­‌کند.
• حمله قلبی: انسداد ناگهانی عروق کورونری موجب زخم شدن بافت­‌های قلب و کاهش پمپاژ مؤثر آن می­‌شود.
• کاردیومیوپاتی غیر ایسکمی: این بیماری ناشی از ضعف عضله قلب به دلایلی غیر از انسداد عروق کورونری است. دلایل احتمالی شامل ژنتیک، عوارض جانبی دارو و عفونت­‌ها هستند.
• شرایطی که قلب بیش از حد کار کند: به عنوان مثال می‌­توان به بیماری دریچه، هایپرتنشن (فشار خون بالا)، دیابت، بیماری کلیوی و ناهنجاری­‌های قلبی از بدو تولد اشاره کرد.

موارد زیر عوامل خطر برای نارسایی احتقانی قلب هستند:

• دیابت، به ویژه دیابت نوع دوم
• چاقی
• سیگار کشیدن
• آنمی (کم خونی)
• مشکلات تیروئید، شامل پرکاری و کم کاری تیروئید
• لوپوس
• میوکاردیت یا التهاب عضله قلب، که معمولا در اثر یک ویروس رخ می‌­دهد و می­‌تواند منجر به نارسایی قلبی سمت چپ شود.
• آریتمی­‌های قلبی یا ریتم‌­های غیر طبیعی قلب- ضربان قلب تند،  قلب را ضعیف کرده و ضربان قلب کند جریان خون را کاهش می­‌دهد و موجب نارسایی قلب می­‌شود.
• فیبریلاسیون دهلیزی، ضربان قلب تند و نامنظم
• هموکروماتوز، وضعیتی که آهن در بافت­‌ها تجمع می­‌کند.
• آمیلوئیدوز، سیستم‌­های یک یا چند ارگان بدن، رسوبات پروتئین­‌های غیرطبیعی را انباشت می­‌کند.

علائم

موارد زیر از علائم محتمل نارسایی احتقانی قلب هستند:

• احتقان ریه‌­ها: مایع در شش‌­ها جمع شده و موجب تنگی نفس می­‌شود. این اتفاق حتی در حالت استراحت فرد و به ویژه هنگام خوابیدن رخ می­‌دهد. همچنین موجب سرفه خشک می­‌شود.
• محبوس شدن مایعات: خون کمی به کلیه‌­ها می­‌رسد که می­‌تواند موجب حبس آب شود. حبس شدن آب منجر به ورم مچ‌پا، پا‌ها و شکم می­‌شود. همچنین می­‌تواند موجب افزایش وزن شود.
• خستگی و سرگیجه: کاهش مقدار خون در دسترس ارگان­‌های بدن می­‌تواند موجب احساس ضعف شود. افت جریان خون به مغز همچنین موجب سرگیجه و گیجی می­‌شود.
• ضربان قلب نامنظم و تند: قلب با سرعت بیش‌تری پمپ می­‌کند تا حجم کم خون پمپ شده در هر بار انقباض را جبران کند. همچنین گیرنده‌­های استرس را در بدن فعال می‌­کند تا ترشح هورمون­‌های استرس را افزایش دهد.

بسیاری از شرایط دیگر می­‌توانند علائم مشابه ایجاد کنند، بنابراین فرد برای تشخیص دقیق باید به پزشک خود مراجعه کند. افرادی که در آن­ها نارسایی قلبی تشخیص داده شده است باید به دقت علائم خود را کنترل کرده و هر تغییر ناگهانی را فورا به پزشک خود گزارش دهند.

انواع

انواع نارسایی احتقانی قلب عبارتند از:

• نارسایی سمت چپ قلب

نارسایی سمت چپ قلب متداول‌­ترین شکل نارسایی احتناقی قلب است که معمولا در نتیجه بیماری عروق کورونری ایجاد می­‌شود. سمت چپ قلب مسئول پمپاژ خون به بقیه بدن است. در افراد با نارسایی سمت چپ قلب، خون به ریه­‌ها برمی‌­گردد چون قلب به خوبی خون را به بیرون پمپ نمی‌­کند. این مسأله موجب تنگی نفس و تجمع مایع می‌­شود.

• نارسایی سمت راست قلب

سمت راست قلب خون را به شش­‌ها پمپ می­‌کند، جایی که اکسیژن را دریافت می‌­کند. نارسایی سمت راست قلب معمولا به دنبال نارسایی سمت چپ رخ می‌­دهد. با این حال، گاهی در اثر عوامل دیگر مانند بیماری ریوی یا فشار خون ریوی ایجاد می­‌شود.

• نارسایی دو طرفه قلب

اگر نارسایی قلب فقط سمت اکسیژن دار قلب را تحت تأثیر قرار دهد، به آن نارسایی سمت چپ گفته می‌­شود و اگر سمت بدون اکسیژن را تحت تأثیر قرار دهد (که خون را به شش­‌ها پمپ می­‌کند)، به آن نارسایی سمت راست قلب اطلاق می­‌شود.

در نارسایی دو طرفه قلب، هر دو طرف قلب دچار مشکلاتی است. نارسایی دو طرفه قلب می­‌تواند با کاردیومیوپاتی رخ دهد.

• نارسایی دیاستولیک قلب

نارسایی دیاستولیک قلب هنگامی رخ می‌­دهد که عضله قلب سفت‌­تر از معمول است ولی پمپاژ طبیعی را انجام می­‌دهد. چون قلب سفت است، به طور کامل پر از خون نمی­‌شود زیرا به صورت نرمال استراحت نمی­‌کند. پزشکان به این نارسایی به عنوان اختلال عملکرد دیاستولیک یاد می‌­کنند.

• نارسایی سیستولیک قلب

اختلال عملکرد سیستولیک به ناتوانی قلب در پمپاژ مؤثر پس از پر شدن با خون اطلاق می‌­شود. این اختلال در صورت ضعیف شدن یا بزرگ شدن قلب رخ می‌­دهد که در هر دو سمت قلب ممکن است ایجاد شود.

تشخیص

اگر پزشک به نارسایی قلب مشکوک شود، آزمایشات دیگری توصیه می­‌کند که شامل موارد زیر است:

• آزمایش خون و ادرار برای بررسی شمارش خون و همچنین عملکرد کبد، تیروئید و کلیه فرد و نشانه­‌های اتساع در قلب. پزشک همچنین ممکن است خون را از نظر نشانه­‌های شیمیایی خاص برای نارسایی قلبی بررسی نماید.
• اشعه ایکس قفسه سینه برای مشاهده اینکه قلب بزرگ‌تر شده است یا نه. همچنین وجود مایع در شش­‌ها را نیز مشخص می­‌کند.
• EKG (الکتروکاردیوگرام) برای ثبت فعالیت الکتریکی و ریتم‌­های قلب. این آزمایش هرگونه آسیب قلبی ناشی از حمله قلبی را نیز نشان می‌­دهد.
• اکوکاردیوگرام، این آزمایش اسکن فراصوت برای بررسی عملکرد پمپاژ قلب است. پزشک درصد خونی که در هر ضربان قلب از بطن چپ فرد (محفظه اصلی پمپاژ) خارج می‌­شود را اندازه‌­گیری می‌­کند. حاصل این اندازه‌­گیری،  جزء خروجی نام دارد.

پزشک ممکن است آزمایش‌­های اضافی زیر را نیز انجام دهد:

• آزمایش استرس
• MRI یا CT اسکن قلبی
• آزمایش خون پپتید ناتریورتیک نوع B (BNP)
• آنژیوگرام

جلوگیری و مدیریت از نارسایی احتقانی قلب

برخی تغییرات در سبک زندگی می‌­تواند خطر نارسایی احتقانی قلب را کاهش داده یا حداقل از پیشرفت سریع آن جلوگیری کند. این موارد عبارتند از:

• ترک سیگار
• رژیم غذایی سالم، شامل انواع میوه، سبزیجات، چربی‌­های مرغوب، کربوهیدرات‌­های فرآوری نشده و غلات کامل
• ورزش منظم و تحرک بدنی
• حفظ وزن بدن در وضعیت متعادل
• اجتناب از نوشیدن الکل
• خواب کافی و با کیفیت
• کاهش استرس در صورت امکان، زیرا استرس روانی طی زمان بر قلب فشار وارد می­‌کند.
• علاوه براین، افرادی که از قبل نارسایی قلبی دارند باید به موقع واکسیناسیون خود را انجام داده و هر سال واکسن آنفولانزا را تزریق کنند.