در طول دوران زندگی هر انسان برخی مسائل وجود دارد که میتوان آن ها را بهعنوان سرگیجهآورترین موارد حیاتمان حساب کنیم. یکی از همین مسائل برای بسیاری از افراد، انتخاب رشته تحصیلی است. زیرا صدها رشته گوناگون وجود دارد که ما درباره مسائل گوناگون آنها اطلاعات کمی داریم. از همین رو در مجله اینترنتی عصر پنجشنبه تصمیم گرفتیم تا به معرفی مهندسی پزشکی بهعنوان یکی از رشتههای پرطرفدار بپردازیم. با ما همراه باشید تا با بازار کار مهندسی پزشکی آشنا شوید.
رشته مهندسی پزشکی چیست؟
انتخاب این رشته بدین معناست که هم باید درگیر برخی از دروس علوم مهندسی شوید و هم سر و کارتان با حوزه پزشکی است. از همین رو میتوان گفت که مهندسی پزشکی رشتهای تلفیقی محسوب میشود. در سدههای گذشته پزشکان صرفاً باتوجهبه عوارض و نشانهها، بیماری افراد را تشخیص میدادند. اما در قرن بیستم نگاهها به بدن انسان همانند یک سیستم سازمانیافته شد. بهتر است در همین راستا یک مثال ساده بزنیم. در یک سیستم کامپیوتری تمامی فرایند و سامانهها به طور منظم مشغول به فعالیت هستند. پس اگر ویروسی این سیستم را در بر بگیرد تمام یا بخشی از فعالیت این سامانه مختل میشود. این ویروسها را میتوان همان بیماریهای گوناگون در بدن انسان در نظر گرفت. از همین رو رشتهای به نام مهندسی پزشکی ابداع شد که با استفاده از برخی عوامل مانند معادلات ریاضی، قوانین فیزیک، مدلسازی و اثرگذاری بیماریها بر بدن انسان بتواند تأثیر مثبتی بر فرایند تشخیص بیماریها بگذارد. موارد مطرح شده توضیحی تئوریک برای رشته مهندسی پزشکی (BioMedical Engeneering) بود. در ادامه برای درک بهتر بازار کار مهندسی پزشکی، به مسئولیتهای افراد حاضر در این رشته میپردازیم.
یک مهندس پزشکی چه فعالیت هایی را انجام می دهد؟
برای دانستن درباره فعالیتهای روزانه یک مهندس پزشکی به سراغ دانشجویان و فعالان حاضر در این رشته رفتیم. بر اساس نظرات دانشجویان رشته مهندسی پزشکی دریافتیم که فعالیتهای متنوعی در این رشته وجود دارد که باید انجام دهند. برخی از آنها در تیمهای تحقیق و توسعه مشغول به فعالیت هستند. در واقع این افراد بیشتر وقت خود را در آزمایشگاهها میگذرانند. فعالیت برخی دیگر نیز مبتنی بر کارهای طراحی مهندسی است. از همین رو بیشتر با کامپیوتر سروکار دارند. طراحی آنها در زمینه دستگاههای پزشکی یا تعمیر آنها است. به طور خلاصه میتوان گفت که فعالیتهای یک مهندس پزشکی در موارد زیر است.
- طراحی تجهیزات و دستگاههای پزشکی
- نصب تجهیزات و دستگاههای پزشکی
- تعمیر تجهیزات و دستگاههای پزشکی
- فعالیت در تیمهای تحقیق و توسعه ابزار پزشکی
- نظارت بر سلامت و عملیات اجرایی دستگاههای پزشکی وارد شده به کشور
- آموزش استفاده از تجهیزات و دستگاهها به پزشکان و دیگر کارکنان بیمارستان
مهندسان پزشکی به جهت انجام چنین فعالیتهایی صرفاً در بیمارستان مشغول فعالیت نیستند. مواردی مانند طراحی یا تعمیر دستگاههای پزشکی باعث میشود تا آنها در آزمایشگاههای مخصوص، شرکتها و کارخانهها نیز کار کنند. تمامی این موارد بستگی دارد به این که کدام یک از گرایشهای این رشته را انتخاب کنید.
شاخه های رشته مهندسی پزشکی
گرایشهای گوناگون رشته مهندسی پزشکی باعث میشود تا فرایند شغلیتان در این رشته با دیگران تفاوت داشته باشد. ابتدا به معرفی شاخههای رشته مهندسی پزشکی در مقطع کارشناسی میپردازیم. سپس به سراغ شاخههای این رشته در مقاطع ارشد و دکتری میرویم.
گرایش های کارشناسی رشته مهندسی پزشکی
- بیومتریال: در این گرایش شما با نحوه کاشت بافتهای مصنوعی و زنده در بدن انسان آشنا خواهید شد.
- بیو الکترونیک: افراد فارغالتحصیل در این گرایش میتوانند با استفاده علم مهندسی، الکترومغناطیس و اصول الکترونیکی به فعالیتهایی مانند طراحی قسمتهای الکترونیکی تجهیزات پزشکی، طراحی سیستمهای پزشکی مربوط به درمان و آزمایشگاه، کنترل اندام مصنوعی و… بپردازند. بر اساس شواهد و آمارها میتوان گفت که این رشته بیشترین بازار کار رشته مهندسی پزشکی را دارد.
- بیومکانیک: با استفاده از این رشته میتوانید به طراحی و ساخت اعضای مصنوعی بپردازید. این رشته تلفیقی از علم مکانیک و پزشکی است. شواهد حاضر نشان میدهد که این رشته بیشتر برای افرادی مناسب است که قصد مهاجرت دارند.
- مهندسی بافت: تحصیل در این رشته به شما کمک میکند تا قدم مثبتی در درمان بیماری بافت بدن بردارید.
- گرایش بالینی مهندسی پزشکی: با فارغالتحصیل شدن در این گرایش شما میتوانید تکنولوژیهای پزشکی را در مراکز خدمات درمانی پیادهسازی کنید. همچنین میتوانید بهعنوان مشاور و ناظر نیز در این بخشها فعالیت کنید.
گرایش های ارشد و دکتری رشته مهندسی پزشکی
گرایشهای ارشد مهندسی پزشکی نیز شامل موارد زیر است:
- مهندسی بیو مواد
- مهندسی ورزش
- مهندسی بافت
- مهندسی بیو الکترونیک
- مهندسی بیومکانیک
درصورتیکه بخواهید این رشته را برای دکتری نیز ادامه دهید باید یکی از گرایشهای زیر را برگزینید.
- مهندسی بیو الکترونیک
- مهندسی بیومتریال
- مهندسی بیومکانیک
بازار کار مهندسی پزشکی برای خانم ها
خوشبختانه آمارها نشان میدهد که بازار کار رشته مهندسی پزشکی برای خانمها مناسب است. البته این امر به موارد گوناگونی بستگی دارد. در واقع فقط فارغالتحصیل شدن در این رشته نمیتواند شما را روانه بازار کار کند. در طی دوران تحصیل بهتر است مهارتهای لازم در این رشته را بهصورت عملی نیز فرابگیرید.
میزان درآمد رشته مهندسی پزشکی
درصورتیکه بخواهید در شرکتهای دولتی مشغول به کار شوید درآمد تعیین شده از سوی وزارت کار را دریافت میکنید. فعالیت در شرکتهای خصوصی نیز میتواند حقوق بیشتری را برای شما در پی داشته باشد. البته با افزایش مهارت و تجربه خود نیز میتوانید درآمد خیلی بیشتری را کسب کنید. به طور مثال طراحی و فروش دستگاههای پزشکی میتواند عایدی مناسبی را به همراه داشته باشد.
درصد بیکاری رشته مهندسی پزشکی
متأسفانه به سبب افزایش فارغالتحصیلان در سالهای اخیر شاهد افزایش بیکاری در این رشته بودهایم. البته این امر به موارد گوناگونی بستگی دارد. درصورتیکه بتوانید مهارتهای خود را افزایش داده و دانش خود را بهروز نگه دارید قطعاً میتوانید فعالیت خود را در این رشته ادامه دهید. بر اساس پیشبینیهای جهانی انتظار میرود تا آینده درخشانتری نیز برای این رشته وجود داشته باشد. پس از گذر از ویروس کرونا، توجه به مسائل پزشکی و مراقبتهای بهداشتی افزایش پیدا کرده است. از همین رو میتوان نتیجه گرفت که بازار کار مهندسی پزشکی نیز در نهایت رو به پیشرفت باشد.
مهندسی پزشکی یکرشته تلفیقی محسوب میشود. درگیر بودن این رشته با موارد پزشکی و درمانی موجب شده تا بازار کار مهندسی پزشکی همواره مناسب به نظر بیاید. دانشجویان این رشته ابتدا باید در گرایشهایی مانند مهندسی بیو الکترونیک، بیومتریال، بافت، گرایش بالینی یا مهندسی بیومکانیک فارغالتحصیل شوند. سپس میتوانند در بازار کار مسئولیت فعالیتهایی مانند طراحی تجهیزات و دستگاههای پزشکی، نظارت و تعمیر آنها، فعالیت در تیمهای پژوهشی و… را عهدهدار شوند. شایانذکر است که بازار کار رشته مهندسی پزشکی برای خانمها نیز مناسب است.