ضربان قلب من چقدر باید باشد؟
ضربان قلب یکی از علائم حیاتی یا نشانگرهای مهم سلامت در بدن انسان است.
در واقع تعداد دفعات انقباض یا تپش قلب در دقیقه است.
سرعت ضربان قلب در اثر فعالیت فیزیکی، تهدیدات ایمنی و واکنش‌های عاطفی تغییر میکند. ضربان قلب در حال استراحت به ضربان شخص در حالت آرامش گفته می‌شود.
اگرچه ضربان قلب طبیعی سلامت کامل شخص را تضمین نمی‌کند، ولی معیار مفیدی برای شناسایی انواع مسائل سلامت انسان است.
-
ضربان قلب طبیعی در حال استراحت
تشخیص قرار داشتن ضربان شما در محدوده طبیعی، مهم است. اگر بیماری یا جراحت قلب را ضعیف کند، ارگان‌های بدن خون کافی برای عملکرد طبیعی دریافت نخواهند کرد.
موسسات ملی سلامت (NIH) ایالات متحده، لیستی از ضربان‌های قلب طبیعی در حالت استراحت منتشر کرده‌اند. این مقدار برای بزرگسالان بالای ۱۰ سال بین ۶۰ تا ۱۰۰ تپش در دقیقه (bpm) است.
ضربان قلب در حالت استراحت برای ورزشکاران حرفه‌ای ممکن است زیر bpm 60 باشد و این مقدار گاهی حتی به bpm 40 می‌رسد.
جدول زیر ضربان طبیعی در حالت استراحت در رده‌های سنی مختلف را نشان می‌دهد:
| سن | ضربان قلب طبیعی (bpm) |
| تا ۱ ماهگی | ۷۰-۱۹۰ |
| از ۱ تا ۱۱ ماهگی | ۸۰-۱۶۰ |
| از ۱ تا ۲ سالگی | ۸۰-۱۳۰ |
| از ۳ تا ۴ سالگی | ۸۰-۱۲۰ |
| از ۵ تا ۶ سالگی | ۷۵-۱۱۵ |
| از ۷ تا ۹ سالگی | ۷۰-۱۱۰ |
| بعد از ۱۰ سالگی | ۶۰-۱۰۰ |
ضربان در حالت استراحت در این محدوده تغییر میکند و در اثر تغییراتی مانند: ورزش کردن، دمای بدن، تحریکات عاطفی و وضعیت بدن (برای مثال برای زمان کوتاهی پس از برخاستن سریع) افزایش می‌یابد.
-
ضربان قلب چیست؟
ضربان قلب، تعداد دفعات تپش قلب در دقیقه است. قلب یک ارگان ماهیچه‌ای در مرکز قفسه سینه است که هنگام تپش، خون حاوی اکسیژن و مواد مغذی را به کل بدن پمپ میکند و مواد زاید را برمی‌گرداند.
یک قلب سالم با توجه به فعالیت بدن در هر زمان، با سرعت مناسب خون لازم برای بدن را تامین میکند. برای مثال، ترسیدن یا تعجب کردن به طور خودکار آدرنالین در بدن آزاد میکند تا ضربان سریع‌تر شود. این پدیده، بدن را برای استفاده از اکسیژن و انرژی بیشتر برای فرار یا مواجه شدن با خطر احتمالی آماده میکند.
نبض اغلب با ضربان اشتباه گرفته می‌شود، ولی در واقع به تعداد دفعات انقباض و انبساط عروق در اثر عمل پمپ کردن قلب گفته می‌شود. تعداد نبض دقیقا برابر با ضربان است، زیرا انقباض‌های قلب موجب افزایش فشار خون در عروق و ایجاد نبض می‌شود.
بنابراین، اندازه‌گیری نبض همان اندازه‌گیری ضربان قلب است.
-
ضربان قلب هدف هنگام ورزش
هنگام ورزش کردن ضربان افزایش می‌یابد. هنگام تمرین برای تناسب اندام، نباید فشار زیادی بر قلب وارد کنید. با این حال، هنگام ورزش برای فراهم کردن اکسیژن و انرژی بیشتر برای بدن باید ضربان افزایش یابد.
وقتی ضربان در اثر فعالیت فیزیکی افزایش می‌یابد، کاهش ضربان قلب هدف طی زمان ممکن است. این بدان معنی است که قلب برای رساندن مواد مغذی و اکسیژن به بخش‌های مختلف بدن کم‌تر کار میکند که باعث کارآیی بیشتر آن می‌شود.
هدف از تمرین قلبی- عروقی، کاهش ضربان هدف است. ضربان ایده‌آل با افزایش سن کاهش می‌یابد. همچنین به حداکثر ضربان باید توجه کرد زیرا توانایی کامل قلب را نشان می‌دهد و معمولا هنگام ورزش شدید به آن مقدار می‌رسد.
انجمن قلب آمریکا (AHA) اظهار میکند که حداکثر ضربان قلب طی ورزش باید تقریبا معادل bpm 220 منهای سن فرد باشد. چون بدن هر شخص به ورزش واکنش متفاوتی نشان می‌دهد، ضربان هدف به صورت محدوده ارائه می‌شود که با عنوان محدوده ضربان هدف شناخته می‌شود.
جدول زیر محدوده ضربان قلب هدف مناسب برای بازه‌های سنی را نشان می‌دهد. ضربان یک شخص هنگام ورزش با شدت ۵۰ تا ۸۰ درصد، باید در این محدوده قرار گیرد.
| سن (سال) | محدوده ضربان هدف در شدت ۵۰ تا ۸۵ درصد (bpm) | متوسط ضربان حداکثر در شدت ۱۰۰ درصد (bpm) |
| ۲۰ | ۱۰۰-۱۷۰ | ۲۰۰ |
| ۳۰ | ۹۵-۱۶۲ | ۱۹۰ |
| ۳۵ | ۹۳-۱۵۷ | ۱۸۵ |
| ۴۰ | ۹۰-۱۵۳ | ۱۸۰ |
| ۴۵ | ۸۸-۱۴۹ | ۱۷۵ |
| ۵۰ | ۸۵-۱۴۵ | ۱۷۰ |
| ۵۵ | ۸۳-۱۴۰ | ۱۶۵ |
| ۶۰ | ۸۰-۱۳۶ | ۱۶۰ |
| ۶۵ | ۷۸-۱۳۲ | ۱۵۵ |
| ۷۰ | ۷۵-۱۲۸ | ۱۵۰ |
پیشنهاد می‌شود افراد به طور منظم ورزش کنند تا ضربان قلب آنها در محدوده ضربان هدف سالم قرار گیرد. انجمن قلب آمریکا، شدت و میزان زیر را برای ورزش در هفته توصیه میکند:
| ورزش | مثال | زمان (دقیقه) | نظم | زمان کل در هفته (دقیقه) |
| فعالیت هوازی با شدت متوسط | پیاده روی، کلاس ایروبیک | حداقل ۳۰ | ۵ روز در هفته | بیش از ۱۵۰ |
| فعالیت هوازی شدید | دویدن، ایروبیک | حداقل ۲۵ | ۳ روز در هفته | بیش از ۷۵ |
| فعالیت تقویت عضلات متوسط تا شدید | وزنه زدن، بادی پامپ | – | ۲ روز در هفته | – |
| فعالیت هوازی متوسط تا شدید | ورزش با توپ، دوچرخه سواری | متوسط ۴۰ | ۳ تا ۴ روز در هفته | – |
-
ریتم غیرطبیعی قلب
سرعت قلب تنها عاملی نیست که باید هنگام بررسی سلامت آن به خاطر داشته باشید. ریتم تپش قلب نیز مهم است. قلب باید با ریتم پایا بتپد و فاصله زمانی منظم بین تپش‌ها باشد.
عضله قلب سیستم الکتریکی دارد که زمان تپش و پمپ کردن خون به بدن را برای قلب مشخص میکند. بنابراین، ایراد این سیستم الکتریکی می‌تواند به ریتم غیرطبیعی قلب منجر شود.
تغییر ضربان قلب در طی روز در واکنش به ورزش، اضطراب، هیجان و ترس، طبیعی است. با این حال، فرد در حالت عادی نباید از ضربان خود در حالت استراحت آگاه باشد.
اگر حس می‌کنید قلب شما خارج از ریتم می‌تپد (خیلی سریع یا خیلی کند) با یک پزشک در مورد علائم خود صحبت کنید.
همچنین ممکن است فرد احساس کند که یک ضربان را ازدست داده (یا رد شده) یا یک ضربان اضافی داشته است. ضربان اضافی را اصطلاحا ضربان نابه‌جا می‌نامند. ضربان‌های نابه‌جا بسیار شایع و معمولا بی‌خطر هستند و اغلب نیازی به درمان ندارند.
افرادی که در مورد تپش یا ضربان‌های نابه‌جا نگران هستند باید با پزشک مشورت کنند تا با انجام الکتروکاردیوگرام (ECG)، ضربان و ریتم قلب را ارزیابی کند. انواع مختلف ریتم غیرطبیعی قلب وجود دارد. نوع این ریتم وابسته به مکان شروع این ریتم غیرطبیعی در قلب دارد و این که چگونه موجب تپش سریع یا کند قلب می‌شود. متداول‌ترین ریتم غیرطبیعی، فیبریلاسیون دهلیزی است. در این حالت، یک الگوی نامنظم جایگزین ضربان طبیعی می‌شود.
ریتم سریع قلب با عنوان تند-تپشی نیز شناخته می‌شود و می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- تند تپشی فوق بطنی (SVT)
- تند تپشی سینوسی نامناسب
- فلوتر دهلیزی
- فیبریلاسیون دهلیزی (AF)
- تند تپشی بطنی (VT)
- فیبریلاسیون بطنی (VF)
ریتم‌های کند قلبی مانند انسداد قلب دهلیزی- بطنی (AV)، انسداد شاخه‌ای رشته‌ای و سندروم تاکی-برادی، کند- تپشی نام دارند.
-
حفظ ضربان قلب طبیعی
ضربان قلب سالم برای محافظت از سلامت قلب بسیار مهم است. در حالی که ورزش برای کاهش و سلامت ضربان مهم است، اما اقدامات متعددی وجود دارد که فرد می‌تواند برای محافظت از سلامت قلب خود انجام دهد، از جمله:
- کاهش استرس: استرس می‌تواند به افزایش ضربان قلب و فشار خون کمک کند. راه‌های جلوگیری از استرس شامل تنفس عمیق، یوگا، آموزش ذهن آگاهی و مدیتیشن هستند.
- اجتناب از دخانیات: سیگار کشیدن منجر به ضربان بالاتر می‌شود و ترک آن می‌تواند آن را تا حد طبیعی کاهش دهد.
- کاهش وزن: وزن بیشتر به این معنی است که قلب برای تامین اکسیژن و مواد مغذای در تمام نواحی بدن باید بیشتر کار کند.