تردیدی نیست که پیشرفتهای فناوری دو دهه اول قرن بیست و یکم، زندگی روزمره مردم را به شدت متحول کرده است. در این قرن تلویزیون، رادیو، رمانهای کاغذی، سینماها، تلفنهای ثابت و نامه نوشتن با کتابهای دیجیتال، سینمای خانواده و اپلیکیشنهای اجتماعی اعتیادآور جایگزین شدهاند. در این مطلب ۴ اختراعات قرن ۲۱ را بررسی خواهیم کرد. (در رابطه با ترند تکنولوژی در قرن ۲۱ بخوانید.)
۴ اختراع از اختراعات قرن ۲۱
-
شبکههای اجتماعی
درحالیکه فیسبوک، داشتن پروفایل آنلاین را به جزئی جدانشدنی از زندگی روزمره تبدیل کرده است، اجداد آن با وجود سادگی و ابتدایی بودن، راه را برای این شبکه، هموار کردند.
در ۲۰۰۲، فرندستر شروع به کار کرد و طی سه ماه اول، سه میلیون کاربر جذب کرد. فرندستر با داشتن ویژگیهای جذاب و شهودی برای کابران مثل پیام دادن، آلبوم عکس، لیست دوستان و دیگر ویژگیها، از اولین الگوهای موفق در بهکارگیری عدهای زیاد در یک شبکه میباشد ولی این برتری، کوتاه مدت بود.
در ۲۰۰۳، MySpace به صحنه آمد و به عنوان بزرگترین شبکه اجتماعی جهان از فرندستر پیشی گرفت و طی اوج خود، بیش از یک میلیارد کاربر را پوشش میداد. در ۲۰۰۶، مایاسپیس به عنوان پربازدیدترین سایت در ایالات متحده آمریکا از غول جستجوگر گوگل پیشی گرفت. این کمپانی در ۲۰۰۵ توسط News Corporation در ازای ۵۸۰ میلیون دلار خریداری شد.
برتری مایاسپیس هم مثل فرندستر کوتاهمدت بود. در ۲۰۰۳، زاکربرگ، برنامهنویس کامپیوتر و دانشجوی هاروارد، وبسایتی به نام Facemash را طراحی کرد که به سایت محبوبی به نام Hot or Not شباهت داشت. این سایت، برای امتیازدهی به عکسها بود. در ۲۰۰۴، زاکربرگ و همکلاسیهایش یک شبکه اجتماعی به نام فیسبوک را ایجاد کردند. این، یک راهنمای آنلاین دانشجویی براساس چیزی به اسم “فیسبوک” بود که حاوی عکسها و فهرست دانشجویان بود.
در ابتدا ثبت نام در این سایت فقط مخصوص دانشجویان هاروارد بود ولی طی چند ماه، این امکان برای کالجهای ممتازی چون کلمبیا، استنفورد، ییل و ام آی تی هم فراهم شد. یک سال بعد، برای کارمندان کمپانیهای بزرگ اپل و مایکروسافت هم امکان عضویت در این شبکه فراهم شد. در ۲۰۰۶، این وبسایت برای استفادهی همه افراد بالای ۱۳ سال و دارای ایمیل معتبر، آزاد شده بود.
ویژگیهای قدرتمند فیسبوک شامل بهروزرسانی، برچسبگذاری دوستان و لایک کردن، باعث رشد تصاعدی کاربران این شبکه شد. در ۲۰۰۸، فیسبوک در تعداد بازدیدکنندگان از مایاسپیس پیشی گرفت و از آن موقع به عنوان مقصد نخست بیش از دو میلیارد کاربر شناخته میشود. این کمپانی، زیر نظر زاکربرگ، بیش از ۵۰۰ میلیارد دلار ارزش داشت. شبکههای اجتماعی محبوب دیگر شامل این موارد است:
توییتر که بر کوتاهی متن (۱۴۰ تا ۱۸۰ حرف) و اشتراکگذاری لینک تأکید دارد؛ اینستاگرام که کاربرانش به اشتراکگذاری عکس و فیلمهای کوتاه میپردازند؛ اسنپ چت به عنوان یک کمپانی عکس و دوربین که کاربرانش عکس و ویدیو و پیامهایی را به اشتراک می گدارند که فقط برای مدت زمانی کوتاه و تا قبل از زمان انقضا، در دسترساند؛ یوتیوب که براساس اشتراکگذاری ویدیو کار میکند و Tumbler که برای بلاگ کردن به کار میرود.
-
کتابخوان الکترونیک: از Dynabook تا Kindle
کتابخوانهای الکترونیک از پیشرفتهای اخیر تکنولوژی میباشند درحالیکه نسخههای قدیمیتر دهههاست که وجود دارند. برای مثال در ۱۹۴۹، یک معلم اسپانیایی به نام آنجلا روئیز روبلز، حق ثبت “دایرهالمعارف مکانیکی” را به دست آورد که شامل صداهای ضبط شده و عکسها و متون بود.
چند طراحی ابتدایی قابل توجه چون Data Discman از شرکت سونی و Dynabook وجود داشت ولی درواقع با استانداردتر شدن و گسترش صفحه نمایش، تولید انبوه کتابخوان الکترونیک مطرح شد.
اولین محصول تجاری که از این تکنولوژی استفاده کرد، کتاب الکترونیک Rocket بود که در اواخر ۱۹۹۸ به عرصه آمد. ۶ سال بعد، Sony Librie تبدیل به اولین کتابخوان الکترونیکی شد که از جوهر الکترونیک استفاده کرد ولی متداول نشد و هردوی آنها گران بودند. در ۲۰۰۶، سونی با نسخه بهتر کتابخوان سونی وارد بازار و رقابت با کیندل آمازون شد.
در ۲۰۰۷، نسخه اصلی کیندل آمازون وارد عرصه شد. این دستگاه دارای یک صفحه نمایش ۶ اینچی سیاهسفید برای جوهر الکترونیک، صفحهکلید، اتصال به اینترنت ۳G رایگان، ۲۵۰ مگابایت حافظه داخلی (برای ۲۰۰ کتاب)، بلندگو و هدفون برای فایلهای صوتی و همچنین توانایی خرید تعداد بیشماری کتاب الکترونیک در فروشگاه کیندل آمازون، بود.
با وجود قیمت ۳۹۹ دلار، کیندل آمازون طی حدود پنج و نیم ساعت، کامل به فروش رفت. به دلیل تقاضای زیاد، این محصول تا پنج ماه موجود نبود. Barnes & Noble و Pandigital با دستگاههای خود به سرعت وارد رقابت شدند و تا ۲۰۱۰، فروش کتابخوانهای الکترونیک به ۱۳ میلیون رسید و تقریباً نصف فروش بازار، در اختیار کیندل آمازون بود.
با ظهور تبلتهایی مثل آیپد و صفحه نمایشهای رنگی در سیستم عامل اندروید، رقابت بیشتر شد. آمازون هم فایر تبلت خود را وارد بازار کرد که برای نسخه اصلاح شده سیستم اندروید به نام FireOS، طراحی شده بود.
سونی، بارنز و نوبل و سایر تولیدکنندگان، فروش کتابخوانهای الکترونیک را متوقف کردند ولی آمازون فروش خود را گسترش داد و مدلهایی با صفحه نمایشهایی با وضوح بالاتر، نور LED، صفحه لمسی و سایر ویژگیها را ارائه داد.
-
رسانه های پخش: از Realplayer تا Netflix
بعد از قرن ۲۱ بود که سرعت انتقال داده و اطلاعات و فناوری بافر (ذخیره دیتا و کمک به پخش آنلاین) باعث شد پخش با کیفیت برنامهها تبدیل به یک تجربه بینقص شود.
سه سال بعد از اینکه پیشگام اینترنت، یعنی سر تیم برنرز لی، اولین سرور وب و مرورگر و صفحه وب را ساخت، اولین تلاش برای پخش زنده ویدیو صورت گرفت. در آن زمان، پخش زنده به صورت فیلم ۱۵۲×۷۶ پیکسلی و با صدایی ضعیف بود.
در ۱۹۹۵، RealNetworks یک برنامهی رایگان پخش محتوا به نام Realplayer را معرفی کرد و اینچنین یکی از پیشگامان پخش رسانه شد. سایر تولیدکنندگان بزرگ هم مثل مایکروسافت و اپل خیلی زود وارد رقابت شدند و برنامههای خود را (به ترتیب Windows Media Player وه ترتیب ویندوز مدیا پلیر و کوییک تایمفت. ولی او اس. و Quicktime) معرفی کردند.
پخش محتوا با مشکلاتی چون اختلالات سیگنال و توقف پخش همراه بود. البته بسیاری از این مشکلات به دلیل محدودیتهای گستردهتر تکنولوژی مانند کمبود CPU (واحد پردازش مرکزی) و پهنای باند بود. برای حل این مشکلات، کاربران فایلها را دانلود کرده و پخش میکردند.
در ۲۰۰۲، Adobe Flash همه این مشکلات را حل کرد. در ۲۰۰۵، سه پیشکسوت از استارتآپ PayPal با کمک فناوری Adobe Flash، یوتیوب را به عنوان اولین وبسایت محبوب پخش ویدیو، تأسیس کردند. سال بعد، این وبسایت که اجازهی گذاشتن ویدیو خود و دیدن و امتیاز دادن و نظر دادن روی ویدیوهای دیگران را به کاربران میداد، توسط گوگل خریداری شد. در آن زمان یوتیوب کاربران زیادی داشت و روزانه ۱۰۰ میلیون بازدیدکننده داشت.
در ۲۰۱۰، پشتیبانی از یوتیوب از Flash به HTML تغییر کرد و موجب افزایش کیفیت پخش شد. بعدها، افزایش پهنای باند و سرعت انتقال، راه را برای سرویسهای نتفلیکس، هولو و Amazon prime باز کرد.
-
صفحه های لمسی
سهولت استفاده و محبوبیت دستگاههایی چون تلفنهای هوشمند، تبلتها و حتی ساعتهای هوشمند، عمدتاً به پیشرفت صفحه لمسی در قرن ۲۱ مربوط است.
دانشمندان و محققان از ۱۹۶۰ تاکنون با مطالعه روی صفحات لمسی، سیستمهایی برای هدایت هواپیما و اتوموبیلهای پیشرفته طراحی کردند. کار بر روی فناوری چند لمسی از دهه ۱۹۸۰ شروع شد ولی تا سال ۲۰۰۰ طول کشید تا صفحات لمسی وارد سیستمهای تجاری شوند.
مایکروسافت از اولینها بود که محصولی با صفحه لمسی طراحی کرد و برای فروش انبوه در نظر گرفت. در ۲۰۰۲، مدیرعامل مایکروسافت، بیل گیتس، نسخه تبلت Windows XP را معرفی کرد که یکی از اولین دستگاهها با سیستم عامل مناسب صفحه لمسی بود. برای استفاده از صفحه لمسی این دستگاه، نیاز به قلم بود.
در ۲۰۰۵، اپل شرکت FingerWorks را خرید. این شرکت، اولین دستگاههای چندلمسی مبتنی بر حرکت را در بازار تولید کرد. این فناوری در تولید آیفون مورد استفاده قرار گرفت. به کمک این فناوری لمسی مبتنی بر حرکات، اپل اغلب به عنوان پیشگام در عصر تلفنهای هوشمند و محصولات لمسی چون تبلت، لپتاپ، صفحه نمایش LCD، پایانهها و تجهیزات، شناخته میشود.
نتیجه گیری : قرن وابسته به داده
پیشرفت در تکنولوژی، قابلیت ارتباط بیدرنگ و بیسابقه را به مردم جهان دادهاست. بدون شک، تکنولوژی ما را شیفته و اسیر خود خواهد کرد و بر روی تمامی بخشهای زندگی ما تأثیرگذار خواهد بود.