کمر درد : چگونه علت درد کمر خود را بشناسیم؟

کمردرد مشکلی بسیار شایع است و ممکن است در مقطعی از زندگی هر کدام از ما را گرفتار کند، ولی اغلب کمردردها خیلی جدی نیستند و به علت کشش ساده­ عضله و یا لیگامنت ایجاد می‌شوند. هنگام بروز کمردرد باید به محض اینکه قادر به حرکت بودید، فعالیت‌های روزانه را شروع کنید. انجام تمرینات ورزشی کمردرد شما را بدتر نخواهند کرد. حتی اگر کمی احساس درد و ناراحتی داشته باشید، مسکن مصرف کرده و به فعالیت خود ادامه دهید، چرا که فعال بودن به بهبود سریعتر شما کمک خواهد کرد.

کمر خود را بشناسیم

ستون فقرات که یکی از قوی­ترین قسمت­های بدن است و دارای بیشترین انعطاف و قدرت است، از ۲۴ استخوان که مهره نامیده می‌شوند، تشکیل شده است. این مهره ­ها به صورت عمودی روی هم چیده شده ­اند و بین آنها دیسک‌ها قرار دارند و عضلات و لیگامنت­ هایی در اطراف آنها قرار دارند که به ستون فقرات ثبات می­دهند.

در طرفین ستون فقرات و از بالا تا پایین مفاصل بسیار کوچکی بین مهره‌ها وجود دارند که فاست نامیده می‌شوند. نخاع از سوراخ درون مهره ­ها عبور کرده و مهره­ ها از آن حفاظت می‌کنند. نخاع در قسمت بالا به مغز متصل بوده و از طریق عصب­هایی که از بین مهره­ ها خارج می‌شوند، به سراسر اندام­ها عصب ­رسانی می­کند. به این عصب­ها ریشه­ عصبی گفته می‌شود.

علت کمردرد

معمولاً کمردرد یک علت مشخص ندارد، ولی مجموعه‌ای از علل زیر می­توانند موجب کمردرد شوند:

• وضعیت بدنی نامناسب و ضعیف

• عدم انجام تمرینات ورزشی که منجر به ضعف عضلات و کاهش انعطاف ستون فقرات می‌شود

• کشیدگی و آسیب عضلانی

علاوه بر این موارد، شرایط خاصی نیز وجود دارند که موجب احساس درد در کمر می­شوند. ولی به یاد داشته باشید که درد شدید در کمر لزوماً به معنی وجود مشکل جدی نیست. برخی از این علل شایع در زیر آمده ­اند:

• اسپوندیلوز

با بالا رفتن سن استخوان­ها، دیسک­ها و لیگامنت­ها نیز ضعیف می‌شوند. این اتفاق به درجاتی برای همه می­افتد، ولی نباید مشکل ساز شده و ایجاد درد کند. با افزایش سن ضخامت دیسک­ها و فضای بین مهره­ ها کم می­شود. تکه­ های کوچک استخوانی به نام استئوپیت در لبه­ مهره ­ها و مفاصل فاست تشکیل می‌شوند. در پزشکی به این اتفاق اسپوندیلوز گفته می‌شود و مشابه تغییراتی است که در سایر مفاصل اتفاق می­افتد و به آنها استئوآرتریت گفته می‌شود. اگر ستون فقرات منعطف و عضلات اطراف آن و لگن قوی باشند، تاثیر اسپوندیلوز کمتر خواهد شد.

•  سیاتیک

 گاهی کمردرد همراه با درد و بی حسی و گزگز در پاها می­باشد، که به این حالت سیاتیک گفته می‌شود. علت این اتفاق گیر افتادن و یا تحت فشار بودن یک عصب در کمر است.

برای اکثر افراد درد در پاها، بیشتر از درد کمر آزار دهنده است و گاهی حتی هیچ دردی در کمر احساس نمی­شود. بیشتر مواقع علت سیاتیک، دیسک بیرون زده است که به ریشه عصب فشار وارد می‌کند. عملکرد دیسک­ها به گونه­ ای است که برای اینکه بتوانیم ستون فقرات خود را حرکت دهیم باید برآمده شوند، ولی گاهی این برآمدگی به یک ریشه­ عصبی فشار وارد کرده و ایجاد درد می‌کند، دردی که تا پا و انگشتان پا کشیده می‌شود.

اغلب افراد دچار سیاتیک، بسیار سریع بهبود پیدا می‌کند، ولی در برخی موارد بهبودی ماه‌ها طول می­کشد. ولی مهم است که به محض اینکه توانایی انجام حرکات ورزشی را پیدا کردید، به آرامی شروع کنید و خیلی خوب است که از یک فیزیوتراپیست کمک بگیرید.

•  تنگی کانال نخاعی

گاهی کمردرد همراه پا دردی است که پس از چند دقیقه راه رفتن شروع شده و بعد از نشستن بهبود پیدا می‌کند، به این حالت تنگی کانال نخاع گفته می‌شود که ممکن است از بدو تولد وجود داشته باشد و یا بعدها به وجود ‌آید. این مشکل زمانی ایجاد می‌شود که قسمت کوچکی از مرکز نخاع که محل قرارگیری اعصاب است، تحت فشار قرار بگیرد. این فشار و تنگی ممکن است توسط استخوان و یا لیگامنت ایجاد شود. اغلب هر دو پا درگیر درد می‌شوند، ولی درد در یک پا شدیدتر است. معمولاً درد با نشستن و استراحت بهتر می‌شود. برخی افراد وقتی کمی با حالت خمیده راه می­روند، درد کمتری حس می‌کنند.

در این حالت نیز مانند سیاتیک، مشکل اصلی درد پاها است، نه کمر. در اغلب موارد سیاتیک و تنگی‌کانال مشکل جدی ایجاد نمی­کنند، ولی با این حال اگر مشکل و درد شما شدید بود و کیفیت زندگی شما را تحت تاثیر قرار داد، حتماً از پزشک کمک بگیرید.

 علل دیگر دردکمر

سایر علل کمتر شایع کمردرد عبارتند از:

• مشکلات استخوانی مانند شکستگی، که اغلب نتیجه­ پوکی استخوان است.
• عفونت

• تومور

• التهاب

 چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

با این که کمردرد مشکل شایعی است ولی در اغلب موارد نیاز به مراجعه به پزشک وجود ندارد. در شرایطی که درد شما یکی از مشخصات زیر را داشته باشد به پزشک مراجعه کنید:

• خیلی شدید باشد

• طولانی مدت باشد

• مانع از انجام کارتان شود

• فعالیت­های روزمره­ شما را تحت تاثیر قرار دهد

• درد روز به روز بدتر شود

•  همچنین اگر در عملکرد جنسی­تان مشکلی ایجاد کند، مانند مشکل در نعوظ، حتماً به پزشک مراجعه کنید.

 پزشک از شما سوالاتی خواهد پرسید تا مطمئن شود که آیا واقعاً به مداخله­ پزشکی نیاز دارید یا نه. پزشک ممکن است شما را به فیزیوتراپیست معرفی کند، تا در کاهش درد و برگشت به فعالیت‌های عادی به شما کمک کند.

چه علائمی به شما می‌گویند که مشکل کمردرد جدی است؟

 به ندرت ممکن است وجود کمردرد و یا درد پاها علامتی از وجود یک مشکل جدی باشد، ولی هرگاه هر یک از علائم زیر را مشاهده کردید، سریع به پزشک مراجعه کنید:

• مشکل در کنترل و دفع ادرار

• کاهش کنترل روده‌ها
• بی­حسی در اطراف مقعد و ناحیه تناسلی
• ضعف جدی در پاها که ایستادن را مشکل می‌کند

•  کمردرد جدی و پیشرونده که در طی چند هفته بدتر می­شود

تشخیص کمردرد

رهنمودهای پزشکی توصیه می‌کنند که در مورد کمردرد قبل از هر اقدامی باید صبر کرده و سیر بیماری را زیر نظر گرفت، چرا که اغلب آنها خود به خود خوب می‌شوند. پزشک عمومی شما با پرسش از شما می­تواند تشخیص دهد که آیا نیاز به درمان بیشتری دارید یا نه و اغلب اوقات نیاز به اقدامات تشخیصی دیگری وجود نخواهد داشت.

تست­ها

 اگر موارد زیر در مورد شما صدق کند، پزشک از شما درخواست MRI و یا CT اسکن خواهد کرد:

•  به کمر شما ضربه خورده باشد

• پزشک تشخیص بدهد که کمردرد شما دلیل دیگری دارد

• درد برای مدت طولانی وجود داشته باشد

ولی به خاطر داشته باشید گاهی بعد از انجام تمام این تست­ها، نمی‌توان به طور قطع گفت علت کمر درد چیست.

کنترل علائم کمردرد

مهم­ترین کار برای درمان کمردرد این است که تحرک داشته و به فعالیت‌های روزمره خود ادامه داده و سبک زندگی سالمی داشته باشید. اغلب افراد بسیار نگران فعالیت‌هایی نظیر بلند کردن اجسام، چرخیدن و خم شدن هستند، چرا که فکر می‌کنند ممکن است که درد آنها را بدتر کند. ولی به خاطر داشته باشید که کمر و ستون فقرات ما بسیار قوی است و برای حرکت طراحی شده­اند. در واقع استراحت بیش از حد کمردرد را بدتر خواهد کرد.

همچنین احساسات و عواطف شما در مورد کمردرد تاثیر بسیاری بر بهبودی سریعتر شما دارد. هر چه مثبت­نگرتر و فعال­تر باشید، کمردردتان سریع‌تر بهبود می‌یابد.

• تحرک داشته باشید

همانطور که بارها ذکر شده فعال بودن و داشتن تحرک کافی هنگام کمردرد بسیار مهم است. تقویت عضلات کمر و اطراف ستون فقرات از استخوان‌ها و مفاصل شما حمایت کرده و فشار را از روی آنها بر می­دارد و هرچه بیشتر تحرک داشته باشید کمر شما محدوده­ی حرکتی خود را بیشتر حفظ خواهد کرد.

اگر برای مدت طولانی­ بی ­تحرک باشید، عضلات کمر شما ضعیف شده و کمردرد تشدید خواهد شد. اگر تمرینات مستمر و مداوم داشته باشید، دوره‌های درد شما کوتاه­تر و تکرار آنها کمتر خواهد شد.

ورزش کردن همچنین باعث آزاد شدن مواد شیمیایی به نام اندروفین می‌شود، که نوعی ضد درد طبیعی است و باعث بهبود درد می­شود. با انجام تمرینات ممکن است در ابتدا کمی احساس درد کنید، ولی این درد آسیبی به شما نمی­رساند. هرگاه تصمیم گرفتید ورزش را شروع کنید، به آرامی این کار را انجام دهید و به تدریج میزان آن را افزایش دهید.  ورزش را به صورت مرتب و در بازه‌های زمانی کوتاه انجام دهید.

• ورزش­های مناسب کمردرد

 برای اینکه به انجام ورزش متعهد باشید، ورزشی را انتخاب کنید که به آن علاقه دارید،. برخی از ورزش‌هایی که برای کمردرد مناسب هستند عبارتند از: شنا، پیاده ­روی، یوگا و پیلاتس.

تحقیقات نشان دادند که برنامه­ ۱۲ هفته ­ای یوگا که به صورت تخصصی طراحی شده باشد، می‌تواند شرایط جسمانی فرد را خیلی بهتر کند. اغلب افرادی هم که در این تحقیق شرکت کرده بودند اذعان کردند که دانش لازم برای جلوگیری از کمردرد­های بعدی را به دست آورده اند.

•  درد هنگام ورزش

ممکن است هنگام انجام ورزش احساس ناراحتی و درد کنید، این احساسات طبیعی بوده و چند دقیقه بعد از انجام ورزش از بین خواهند رفت. این علائم نشانه­ آسیب نیستند. ورزش به کاهش درد و مدیریت آن کمک می­کند. اگر هم بدن شما اجازه می­دهد تمرینات سخت­تر انجام دهید، در این کار افراط نکنید. ولی اگر درد شما آنقدر شدید است که در طی ورزش و بعد از آن نمی­توانید آن را تحمل کنید، بهتر است به پزشک مراجعه کنید.

نکته مهم این است که به آهستگی شروع کرده و به تدریج شدت فعالیت خود را افزایش دهید. اغلب افراد به محض روبرو شدن با کمر درد ورزش خود را متوقف می‌کنند، ولی با این کار تمام پیشرفتی که در بدن به وجود آمده در عرض چند هفته از بین خواهد رفت. پس خیلی مهم است که به محض احساس بهبودی نسبی، فعالیت ورزشی خود را از سر بگیرید.

 درمان کمردرد

 درمان عمومی برای کمردرد شامل مصرف مسکن، تحرک داشتن و انجام تمرینات مخصوص است. با این حال برخی افراد نیاز به اقدامات درمانی بیشتری خواهند داشت.

• فیزیوتراپی

فیزیوتراپی می­تواند قدرت و انعطاف شما را افزایش دهد. ورزش یکی از مؤثرترین درمان­های کمردرد است. فیزیوتراپیست بر برنامه­ تمرینی شما نظارت کرده و اگر لازم بود تمرینات تخصصی به شما ارائه می­دهد. درمان­های دستی نیز می‌توانند در کنار انجام تمرینات ورزشی، به کاهش درد شما کمک کنند، البته این درمان­ها برای تمام کمردردها مناسب نیستند و اگر می­خواهید از این درمان­ها استفاده کنید، ابتدا باید با پزشک خود مشورت کنید.

• کاردرمانی

اگر کمردرد در انجام امور روزانه­ شما مانند لباس پوشیدن و رانندگی اختلال ایجاد کرده است، بهتر است به کاردرمانگر مراجعه کنید. کاردرمانگر راهکارهایی برای کاهش درد و انجام بهتر امور به شما پیشنهاد خواهد کرد. به خاطر داشته باشید که تلاش خود را برای برگشت به فعالیت‌های روزمره انجام دهید و زیاد متکی به کمک‌های کاردرمانگر نباشید.

•  درمان گفتگو محور

 کمردرد مخصوصاً اگر طولانی شود، می‌تواند بر حالات روانی شخص اثر بگذارد. اگر احساس بی­ حوصلگی و نگرانی دارید، با شخصی مانند: همسر، اقوام، دوست و یا حتی پزشک خود حرف بزنید. درمان­های گفتگو محور بسیار مفید هستند، برای مثال درمان شناختی-رفتاری در افراد دارای کمردرد بسیار مفید است. اگر افراد از نظر فیزیکی و اجتماعی فعال باشند کمک شایانی به کاهش اضطراب و بی­حوصلگی آنها خواهد شد. کارهای ساده مانند پیاده‌روی گروهی، دیدار دوستان و حضور در باشگاه­ های ورزشی بسیار موثرند.

•  کار و کمردرد

سعی کنید هر چه زودتر سر کارتان برگردید، چرا که همانطور که بارها ذکر شد داشتن فعالیت جسمی به تقویت عضلات کمر کمک خواهد کرد. از طرفی حضور در محل کار و دیدار با همکاران از لحاظ روحی و عاطفی بسیار مفید است.

در گذشته این باور وجود داشت که فرد دارای کمردرد باید استراحت مطلق داشته باشد، ولی امروز می­دانیم که این استراحت نه تنها مفید نیست، بلکه وضعیت فرد را بدتر خواهد کرد. پس تحرک داشته باشید حتی اگر مجبور باشید کمی مسکن مصرف کنید. حتی میتوانید با کارفرمای خود حرف زده و از او بخواهید ساعات کاری شما را کمتر و کارتان را سبک­تر کند، البته برای مدتی کوتاه.

برگردید اگر نیاز بود با کارفرمای خود حرف بزنید و از او بخواهید ساعات کاری شما را کمتر و فعالیت شما را سبک‌تر کند