اثرات کوتاه مدت و بلندمدت مواد توهم زا بر مغز
محققان بر این باورند که مواد توهم زا با تاثیر بر روی مدارهای عصبی مغز به ویژه در قشر جلوی مغز، ناحیه‌ای از مغز که مسئول ادراک، خلق و خو و شناخت است، ادراک مصرف‌کنندگان را تغییر می‌دهند. درحالی‌که تصور می‌شود داروهای تجزیه‌ای باعث اختلال در انتقال‌دهنده‌های گلوتامات در مغز می‌شوند، اعتقاد بر این است که مواد توهم زا بر انتقال‌دهنده عصبی سروتونین تاثیر می‌گذارند.
بر اساس تحقیقات موسسه ملی سو مصرف مواد مخدر (NIDA) مواد توهم زا همچنین می‌توانند مناطقی از مغز را که با تنظیم انگیزش و پاسخ‌های فیزیولوژیکی به استرس و هراس سروکار دارند تحت‌تاثیر قرار دهند.
-
اثرات کوتاه مدت
افرادی که از مواد توهم زا استفاده می‌کنند می‌توانند چیزهایی را ببینند، بشوند و احساساتی داشته باشند که خیلی واقعی به نظر می‌رسند ولی در واقع وجود ندارند. این ادراک‌های تغییر یافته به عنوان توهم شناخته می‌شوند. به طور معمول این اثرات توهم‌زایی می‌تواند از ۲۰ تا ۹۰ دقیقه پس از مصرف شروع شده و تا ۱۲ ساعت ادامه یابد.
یک مشکل برای مصرف‌کنندگان مواد توهم زا این است که اثرات دارو می‌تواند بسیار غیرقابل پیش‌بینی باشد.
مقدار مصرف شده به علاوه شخصیت فرد مصرف کننده، خلق و خو، محیط پیرامون و انتظارات مصرف کننده همه می‌توانند در چگونگی “سفر” توهم نقش داشته باشند.
کاری که مواد توهم‌زا انجام می‌دهند این است که توانایی مصرف کننده را در شناخت واقعیت، تفکر منطقی و برقراری ارتباط مختل کرده و به طور خلاصه روان‌پریشی غیرقابل پیش‌بینی ناشی از دارو ایجاد کند.
گاهی‌اوقات مصرف‌کننده سفری لذت‌بخش و تحریک‌کننده از نظر ذهنی را تجربه می‌کنند. برخی افراد حس تشدید ادراک را گزارش کرده‌اند. ولی مصرف کنندگان ممکن است سفر بدی داشته باشند که باعث ایجاد افکار ترسناک و احساس اضطراب و ناامیدی می‌شود.
-
لیستی از اثرات کوتاه مدت مواد توهم زا هستند که توسط NIDA ارائه شده‌اند
- احساس سرگیجه و بی‌خوابی
- تکانش‌گری و تغییرات عاطفی سریع که می‌تواند از ترس تا سرخوشی تغییر کند، تغییر بین این حالات آنقدر سریع است که به نظر می‌رسد فرد چندین احساس را به طور هم‌زمان تجربه می‌کند.
- افزایش فشار خون، ضربان قلب و دمای بدن
- از دست دادن اشتها، خشکی دهان و تعریق
- بی‌حسی، ضعف و لرز
-
سایلوسیبین (Psilocybin)
سایلوسیبین توهم‌زایی طبیعی است که در برخی انواع قارچ‌ها یافت می‌شود. این می‌تواند باعث موارد زیر شود:
- احساس آرامش (شبیه اثرات دوزهای کم ماریجوانا)
- واکنش‌های عصبی، سوءظن، و هراس
- تجربه‌های درون‌نگرانه/ معنوی
-
اثرات عمومی مواد توهم زا
درحالی‌که اثرات ممکن است بسته به نوع توهم زا و دوز آن متفاوت باشد، همه توهم‌زاها چند اثر کوتاه‌مدت کلی یکسان دارند.
-
اثرات حسی
- تغییر در حس یا درک زمان (زمان به آرامی می‌گذرد)
- توهمات شامل دیدن، شنیدن، لمس کردن یا بوییدن چیزها به شکل تحریف شده یا درک چیزهایی که وجود ندارند
- احساسات شدید و تجربیات حسی (رنگ‌های روشن‌تر، صداهای واضح‌تر)
- حواس مختلط (دیدن صدا یا شنیدن رنگ)
-
اثرات جسمانی
- افزایش انرژی و ضربان قلب
- حالت تهوع
-
اثرات بلند مدت مواد توهم زا
یکی از نتایج استفاده مکرر از مواد توهم‌زا ایجاد تحمل دارویی است. مطالعات نشان می‌دهند که میزان تحمل دارویی بالایی به سرعت در مصرف‌کنندگان LSD ایجاد می‌شود.
این به این معنی است که هربار برای ایجاد اثرات مشابه باید مقادیر بیشتری دریافت کنند.
تحقیقات نشان می‌دهد که اگر در مصرف‌کننده‌ای تحمل دارویی نسبت به یک ماده توهم‌زا ایجاد شود، نسبت به سایر مواد همان دسته نیز تحمل دارویی در آن فرد ایجاد می‌شود. برای مثال اگر فردی به LSD تحمل دارویی داشته باشد، به سایلوسیبین و مسکالین نیز تحمل خواهد داشت.
با این‌حال مصرف‌کنندگان توهم‌زاها نسبت به موادی که بر سایر سیستم‌های انتقال دهنده عصبی تاثیر می‌گذارند مثل آمفتامین‌ها و ماریجوانا تحمل دارویی نخواهند داشت.
تحمل دارویی به توهم‌زاها دائمی نیست. اگر فردی به مدت چند روز دارو مصرف نکند تحمل از بین می‌رود.
همچنین مصرف‌کنندگان دائمی توهم‌زاها برخلاف مصرف‌کنندگانی که به مواد دیگر یا الکل وابسته شده‌اند معمولا نشانه‌های جسمانی ترک را هنگام توقف مصرف این داروها تجربه نمی‌کنند.
-
روان‌پریشی دائمی و وقفه زمانی
دو مورد از عوارض جدی‌تر استفاده بلندمدت توهم‌زاها روان‌پریشی مداوم و وقفه زمانی است، که به عنوان اختلال ادراک مداوم توهم‌زا (HPPD) شناخته می‌شود. بسیاری از اوقات این شرایط باهم رخ می‌دهد. طبق NIDA برخی از اثرات بلند مدت استفاده از توهم موارد زیر هستند:
-
روان‌پریشی مداوم
- تفکر نامنظم
- اختلالات خلقی
- سوءظن
- اختلالات بینایی
-
اختلال ادراک مداوم مواد توهم زا
- توهم
- سایر اختلالات بینایی (مثل دیدن هاله یا دنباله متصل به اشیای متحرک)
- علائمی که گاهی با اختلالات عصبی (مثل سکته مغزی یا تومور مغزی) اشتباه گرفته می‌شوند.
وقوع این شرایط به اندازه داشتن یک سفر بد غیرقابل‌پیش‌بینی است.
وقفه زمانی و روان‌پریشی ممکن است برای هرکسی اتفاق بیافتد. اما تحقیقات نشان داده است که این علائم بیشتر در بیماران با سابقه مشکلات روانی مشاهده می‌شود.
NIDA گزارش می‌دهد که روان‌پریشی مداوم و وقفه زمانی در برخی مصرف‌کنندگان حتی پس از یک بار مصرف داروهای توهم‌زا رخ دهد. درمان مشخصی برای وقفه زمانی وجود ندارد، ولی بسیاری از افرادی که آن را تجربه می‌کنند با داروهای ضدافسردگی، ضد‌روان‌پریشی و روان‌درمانی درمان می‌شوند.
- عالی