تاریخچه و تمدن مصر باستان

717
  • تمدن مصر تا حد زیادی در امتداد رودخانه نیل توسعه یافت، زیرا ظغیان سالانه رودخانه و خاک حاصل‌­خیز برای رشد محصولات و تامین غذا شرایط مناسبی را به‌وجود آورده بود.
  • مصریان با استفاده از سیستم نوشتاری معروف به هیروگلیف سوابق کتبی خود را نگهداری می‌­کردند.
  • حاکمان مصر از ایده سلطنت الهی استفاده کردند و برای نشان دادن و حفظ قدرت، بناهای برجسته‌­ای ساختند.
  • مصریان باستان شبکه­‌های تجاری گسترده­‌ای را در امتداد رود نیل، دریای سرخ و خاور نزدیک ایجاد کردند.

 

مصر اولیه چگونه ایجاد شد؟

تمدن مصر به سه دوره قدیم، میانه و جدید تقسیم شده است

 در دوره میانه مصر در این زمان دارای قدرت سیاسی واحد نبوده اما در میان پادشاهی­‌های قدرتمند قرار داشته است. در این منطقه حتی قبل از قدرت‌های پادشاهی، پایه‌­های تمدن مصر برای هزاران سال گذاشته شده بود. افرادی که در نزدیکی رود نیل زندگی می‌­کردند، به طور فزاینده‌­ای بر کشاورزی متمرکز شده بودند که منجر به شهرنشینی و همچنین فعالیت‌­های اقتصادی و غیرکشاورزی شده بودند.

شواهد و مدارک سکونت انسان در مصر به ده‌­ها هزار سال پیش برمی‌گردد. با این حال در حدود ۶۰۰۰ سال قبل از میلاد بود که استقرار گسترده‌­ای در این منطقه آغاز شد. برخی دانشمندان فکر می­‌کنند که این توسعه به دلیل تغییر اندکی که در شیب زمین رخ داده ایجاد شده است و برخی دیگر الگوی تغییر بارندگی را بررسی کرده­‌اند، اما دلایل آن به صورت دقیقی مشخص نیست. می‌توان گفت مهم­‌ترین دلیل گسترش این توسعه برای تمدن بشری این بود که انسان‌­ها در جست و جوی منابع قابل اطمینان آب به رود نیل نزدیک شدند.

بیشتر آبادی‌­ها محدود به بخشی از منطقه دلتا، جایی که رودخانه قبل از سرازیر شدن به دریا گسترش می‌یابد است. همچنین رودخانه نیل سالانه طغیان می‌کند. این طغیان چنان منظم بود که مصریان باستان سه فصل را به عنوان سیل، رشد و برداشت محصول در اطراف آن تنظیم می‌کردند.

همچنین این سیلاب سالانه برای کشاورزی حیاتی بود زیرا هر ساله لایه جدیدی از خاک غنی از مواد مغذی را رسوب می‌داد. در سال‌هایی که نیل طغیان نمی‌کرد، سطح مواد مغذی خاک به طور جدی تخلیه می‌شد و احتمال کمبود مواد غذایی بسیار افزایش می‌یافت. تامین مواد غذایی تاثیرات سیاسی نیز داشت و دوره­‌های خشکسالی احتمالا به زوال وحدت سیاسی مصر در انتهای پادشاهی قدیم و میانه کمک کرده است.

در دوران مصر باستان، کشور مصر به دو قلمرو پادشاهی علیا و سفلی تقسیم می‌شد. فرعون‌­های مصر با عنوان “فرمانروایان مصر علیا و سفلی” معروف بودند. مصر علیا در جنوب مصر که بلندای بیشتری از شمال دارد قرار گرفته و مصر سفلی در شمال جای دارد.

پس از وحدت سیاسی، سلطنت الهی یا این ایده که یک حاکم سیاسی قدرت خود را به استفاده از یک خدا یا خدایان حفظ کند یا این‌که او یک جسم زنده از یک خدا است در مصر کاملا تثبیت شد. به عنوان مثال، در اساطیری که پیرامون این جریان شکل گرفت، نارمر به عنوان هوروس، خدای مصر سفلی، جایی که نارمر در ابتدا حکومت می‌کرد شکل گرفت.

مصریان باستان اولین بار جهت نوشتن مطالب خود، هیروگلیف را ابداع کردند. هیروگلیف مصری‌­ها یکی از قدیمی‌ترین نوع نوشتن است. برخی از این نوشته­‌ها به ۳۰۰۰ سال قبل از میلاد بر می‌گردد. همچنین خط هیروگلیف در مدتی بیش از ۳۰۰۰ سال زبان نوشتنی مصری­‌ها بوده است و کنده کاران و صنعت گران آن را بر دیوار آرامگاه‌­ها، ستون‌­ها، تندیس‌­ها و غیره به کار برده‌اند.

با قدرتمندتر شدن حاکمان، آن­ها بهتر می‌توانستند نیروی کار و منابع را برای ساخت پروژه‌های بزرگ هماهنگ کنند و افراد بیشتری به مواد غذایی بیشتری احتیاج داشتند. پروژه‌­های بهبود تولید محصولات کشاورزی مانند ترازها و کانال‌­ها از اهمیت بیشتری برخوردار شدند. یکی از روش­‌های آبیاری شامل ساخت و حفر کانال­‌هایی بود که دارای دیوارهایی از خاک فشرده بود که باعث جاری شدن سیل سالانه به زمین­‌های کشاورزی می‌­شد و سیل را از مناطق زندگی دور نگه می‌داشت.

افراد ثروتمند و قدرتمند، شروع به ساخت مقبره‌­های بزرگ‌تری نسبت به بقیه کردن که پیش درآمد اهرام بودند. این مقبره‌­ها شکاف فزاینده‌­ای را بین اشراف و مردم عادی در جامعه مصر نشان می‌داد زیرا فقط افراد ثروتمند و اشراف می‌توانستند چنین مقبره‌­هایی داشته باشند.

 

 مصر باستان

 

 

پادشاهی قدیمی مصر (۲۶۸۶-۲۱۸۱)

در دوره پادشاهی قدیم، مصر تا حد زیادی به عنوان یک کشور متحد شده بود و پیچیدگی‌هایی نیز پیدا کرد و از نظر نظامی گسترش یافت. حاکمان پادشاهی قدیم اولین اهرام را ساختند که یادبود پادشاهانی بودند که آن­ها را ساخته‌اند. ساختن معماری تاریخی مانند هرم بزرگ و معابد معبودهای مختلف، به یک دولت متمرکز احتیاج داشت که بتواند منابع عظیمی را کنترل کند.

سازندگان اهرام مردم برده نبودند بلکه دهقانانی بودند که در خارج از فصل کشاورزی روی اهرام کار می‌کردند. این دهقانان در کنار متخصصانی مانند: سنگ‌تراش، ریاضی‌دانان و کاهنان کار می‌کردند. به عنوان نوعی مالیات هر خانوار ملزم به تهیه کارگر برای این پروژه­‌ها بود، اما ثروتمندان می‌توانستند هزینه یک جانشین را پرداخت کنند. این هم قدرت دولت در وادار کردن مردم به تامین نیروی کار و هم مزایای اشراف را که می‌توانستند یک نفر را برای تامین نیروی کار خریداری کنند، نشان می‌دهد.

مصری­‌ها همچنین برای تردد در مسیرهای دریایی شروع به ساخت کشتی­‌هایی با استفاده از تخته‌­های چوبی متصل به هم با طناب و نی کردند.

 

 

پادشاهی میانه (۲۰۰۰-۱۷۰۰)

پادشاهی میانه مصر، دوره‌­ای از تاریخ این تمدن است که پس از پادشاهی قدیم پدیدار شد. این دوران همراه با آرامش نسبی در کشور و گسترش فعالیت­‌های اقتصادی و تجاری بود. فرعون­‌های پادشاهی میانه حدود چهارصد سال بر مصر فرمانروایی می‌کردند. از دوران پادشاهی میانه به بعد، پادشاهان مصر غالبا ارتش­‌های کاملا آموزش دیده و منظمی داشتند. توانایی دولت مصر در ایجاد و حفظ یک نیروی نظامی پایدار و ساخت استحکامات نشان داد که این کشور کنترل منابع قابل توجه خود را دوباره بدست آورده است.

جدایی در سیاست منجر به دوره دوم میانی شد اما تاریخ دقیق آن مشخص نیست. هیکسوس­‌ها با بهره گیری از این بی ثباتی سیاسی در مصر، در حدود سال ۱۶۵۰ قبل از میلاد ظاهر شدند. آن­ها مردمی سامی بودند، به این معنی که آن­ها به زبانی صحبت می‌­کردند که از خاورمیانه نشات گرفته است که نشان می‌دهد آن­ها بومی مصر نیستند.

همچنین هیکسوس‌­ها نوآوری‌­های فرهنگی و فناوری­‌های بسیاری از قبیل تکنیک‌­های برنزکاری و سفال‌گری، نژادهای جدید حیوانات و محصولات جدید، اسب و ارابه، کمان ترکیبی و تکنیک‌­های استحکامات برای جنگ را به ارمغان آوردند.

 

 مصر باستان

 

پادشاهی جدید (۱۵۵۰-۱۰۷۷)

در حدود ۱۵۵۰ قبل از میلاد، دوره پادشاهی جدید تاریخ مصر با اخراج هیکسوس­‌ها از مصر و بازگرداندن کنترل سیاسی متمرکز آغاز شد.

این دوره بهترین دوره مصر بود و اوج قدرت آن را رقم زد. در این دوره، هتشپسوت، مشهورترین حاکم زن مصر، شبکه‌­های تجاری ایجاد کرد که به ایجاد ثروت مصر کمک کرد و صدها پروژه ساختمانی و تندیس­‌ها و همچنین یک معبد قابل توجه در دیرالبحری را ایجاد کرد.

او همچنین دستور تعمیر معابدی را که در دوره حکومت هیکسوس مورد غفلت قرار گرفته یا آسیب دیده بودند داد. اصطلاح فرعون که در اصل به کاخ پادشاه اشاره داشت، در این دوره به نوعی خطاب به شخص شاه تبدیل شد و بر ایده سلطنت الهی بیشتر تاکید کرد.

پادشاهی جدید در مصر، تحت نظر فرعون‌­های سیتی اول و رامسس دوم که برای گسترش قدرت مصر علیه لیبیایی‌­ها در غرب و هیتی­‌ها در شمال جنگیدند، به اوج قدرت خود رسید. شهر کادش در مرز بین دو امپراطوری منبع درگیری بین مصری­‌ها و هیتی­‌ها بود و آن­ها چندین جنگ بر سر آن انجام دادند و در نهایت با اولین پیمان صلح شناخته شده جهان موافقت کردند.

ارسال یک پاسخ

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.

2 × 3 =